Travma Sonrası Stres Bozukluğu İçin 5 Etkili Yöntem
Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), şiddetli travmatik olayların ardından gelişen bir mental bozukluk. Bu bozukluk travmatik olayın sürekli anımsanması, yoğun anksiyete nöbetleri, kabuslar ve bir dizi başka semptomla kendisini gösterebiliyor. Yine de her travmatik olay bu bozuklukla sonuçlanmıyor. Travma sonrası stres bozukluğu genelde deprem gibi doğal afetler ya da bir aile dostunun kaybı gibi oldukça yıkıcı olaylar sonrasında meydana geliyor. Her şeye rağmen, bu stresin üstesinden gelebilmek adına bazı etkili yollar var. İşte travma sonrası stres bozukluğu için 5 etkili yöntem.
1- Doğru Nefes
Nefes, travma sonrası stresi yönetmek konusunda önemli bir role sahip. Fakat ne yazık ki birçok insan doğru şekilde nefes almıyor. Özellikle göğüs nefesi, stres ve kaygıyı artıran kısa ve sığ nefeslere neden oluyor.
Doğru ve doğal nefes için her şeyden önce diyafram kullanımı şart. Bilinenin aksine, nefes alırken karnın dışarı doğru genişlemesi, nefes verirken ise içeri doğru çekilmesi gerekiyor.
Diyafram nefesi almayı öğrenmek için geç değil. Bu yolla alınan doğru nefes, stresten korunmaya oldukça yardımcı oluyor. Ayrıca belirli tekniklerle yapılan basit nefes egzersizleri de kaygıyla mücadele için önerilenler arasında.
2- Aşamalı Kas Gevşetme
Gevşeme egzersizleri, travma sonrası stres bozukluğuna bağlı stres ve kaygıyı azaltmak için etkili yöntemlerden biri. Özellikle aşamalı kas gevşetme uygulaması, vücudun gevşemesini sağlayarak zihni de rahatlatan faydalı bir yöntem.
Bu uygulama iki aşamalı bir çalışmadan oluşuyor. İlk aşamada kaslar sırayla tek tek kasılırken, ikinci aşamada gevşetiliyor. Aynı zamanda bu süreçte nefes egzersizlerinden de faydalanılıyor.
Kas gerilmesi, bir anksiyete semptomu. Kaslarınızı anksiyeteden bağımsız olarak kasmanız, vücudunuzun kontrolünün elinizde olduğu anlamına geliyor. Böylece, kasabilmenizin yanı sıra aynı zamanda onu gevşetebiliyor olduğunuzun da farkındalığını kazanıyorsunuz.
3- Öz İzleme (Self-Monitoring)
Öz izleme, ya da self-monitoring, travma sonrası etkileri kontrol altına almanın bir başka yararlı yolu. Bu teknik belirli düşünceleri, davranışları, duyumları ya da duyguları dikkatle gözlemlemeyi ve kaydetmeyi içeriyor.
Birçok negatif his ve düşünce farkındalık eksikliğinden kaynaklanıyor. Bu eksiklik, aynı zamanda insanları kendi düşünce ve duyguları üzerinde söz sahibi olmadıkları hissiyatına da götürebiliyor. Oysa bu bir yanılgıdan ibaret.
Öz izlemenin temel amacı, farkındalığı artırarak insanlara duygu ve düşünceleri konusunda bir içgörü kazandırmak. Kişi bedeni ve zihniyle alakalı noktaları kaydederek kendi üzerinde bir farkındalık kazanıyor, ve bu da stres bozuklukları ile başa çıkmayı kolaylaştırıyor.
4- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
Bilişsel davranışçı terapi (BDT), travma sonrası stres bozukluğu için kullanılan yaygın ve başarılı bir yöntem. Duygular, düşünceler ve davranışlar arasındaki ilişkiye odaklanıp bu alanlarda değişiklikler yaratmayı amaçlayan bir yapısı var.
Bu terapi yöntemi basitçe negatif duygu durumlarına neden olan olumsuz düşünce kalıplarını tanıyıp değiştirmeyi hedefliyor. Örneğin, kişinin yararsız düşüncelerinin yerine daha sağlıklı olanları koyup duygu ve davranışlarında farklılıklara yol açıyor.
Sürekli olarak düzeltmeye maruz kalan bozuk düşünceli zihin yapısı, bir süre sonra bu duruma alışkanlık kazanıyor. Sağlıksız düşüncelerin yerini sağlıklı olanlar alıyor ve bu durum duygu ve davranışlarda olumlu biçimde tezahür ediyor.
5- Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR)
EMDR terapisi, yıkıcı travma sonrası stres deneyimlerini tedavi etmeyi amaçlayan oldukça etkili bir terapi şekli. Bu terapi yöntemi, kişiyi geçmiş travmalara güvenli bir şekilde maruz bırakma yolunu seçiyor.
Kişi, EMDR seansı sırasında geçmiş travmatik anılarına farkındalık hali ile tekrar tanıklık ediyor. Olay aynı olsa da, bakış açısının değiştirilmesi olayı travmatik olmaktan çıkarıyor, ya da daha az yıkıcı yapıyor.
Kısaca, bu bilinçli maruz kalma sayesinde, zihin olayları yeniden yorumluyor. Böylece kişi travmatik olayı yönlendirmeye ve üstesinden gelmeye başlıyor. Bu anlamda, son derece kalıcı bir yöntem olarak birçok uzman tarafından stres bozukluğu çekenlere öneriliyor.
Sonuç
Travma sonrası stres bozukluğu için 5 etkili yöntem listesinin sonuna geldik. Travma sonrası stres bozukluğu, ciddiye alınması gereken son derece önemli bir rahatsızlık. Çeşitli şekillerde kendisini gösteren bu rahatsızlığa doğal afetler ya da kayıplar gibi ciddi meseleler yol açıyor. Ayrıca tedavi için bir an önce harekete geçilmesi kesinlikle şart. Yine de, bu stres bozukluğunun üstesinden gelmek o kadar da zor değil ve hiçbir şey için geç değil. Listedeki yöntemleri gerek kendiniz gerekse bir uzman yardımıyla uygulayıp stres seviyenizde başarılı sonuçlara ulaşabilirsiniz.
Bonus: Kaygıyı Azaltmak – İşinize Yarayacak Yaşam Tarzı Değişiklikleri
