Yolsuzluğun Anıtı – Ukrayna Yolsuzluk Müzesi
Yolsuzluğun Anıtı – Ukrayna Yolsuzluk Müzesi – Londra kiminle konuşursanız konuşun oldukça kozmopolit ve karışık bir yapıya sahiptir. Kraliyet değişim törenleri, City of London’da koşuşturan bankacılar, Waterloo’dan akın eden beyaz yaka kalabalığı Londra’nın sadece bir yüzünü size gösterir.
Londra’nın kuzeybatısında bir de Finchley ve Woodberry Grove gibi yerler vardır. Buralardaki en yeni araba 10 yıllıktır. En yakın markette Polonya birası ve bulvar gazeteleri satılır. Dolayısıyla böyle sokaklara genelde işiniz düşmez. İşte Paul Manafort’un şirketlerinden birinin, Pompolo Ltd., burada kurulmasının da sebebi budur.
Manafort ismini Donald Trump’tan duymuş olabilirsiniz. Kendisi aynı zamanda Trump’ın seçim kampanyasını yürütmüştür. Ama biz bu yazımızda ondan bahsetmeyeceğiz. Daha büyük bir yolsuzluktan, Manafort’un en yağlı müşterilerinden biri olan Ukrayna’nın eski cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç’ten bahsedeceğiz. Buyrun detaylara geçelim.
Yolsuzluğun Anıtı – Ukrayna Yolsuzluk Müzesi
Viktor Yanukoviç Kimdir?
Yanukoviç 2010 – 2014 yılları arasında Ukrayna’yı yönetti ve bu dört yıl içinde kendisi muazzam bir servet edinirken ülkesini iflasa sürekledi. Bu, Ukraynaların pek hoşuna gitmedi ve 2013-2014 kışı boyunca süren protestolardan sonra Yanukoviç koltuğunu bırakarak ülkeden kaçtı.
Viktor Yanukoviç’in devleti soyduğunu bilmeyen yoktu. Ancak vatandaşlar o güne kadar cumhurbaşkanlarının nasıl bir soygun yaptığını kendi gözleriyle görmemişti. Bu kadar büyük boyutlarda bir soygun beklemiyorlardı. Sıradan Ukraynalıların gelirlerinin olduğu yerde saydığı bir dönemde, devrik cumhurbaşkanı ve yandaşları yüzlerce milyon dolarlık servetler edinmişlerdi. Sonuç olarak Yanukoviç, hayatı boyunca harcayamayacağı kadar çok paraya ve saray odalarından taşan hazinelere sahip oldu.
Yanukoviç’in kaçarken arkada bıraktığı zenginlik, Manafort’un abartılı lüks düşkünlüğünü dahi gölgede bırakacak cinstendi. Mejigorye’deki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın uçsuz bucaksız arazisi içinde yapay göletler, golf sahaları, bir Yunan tapınağı (!), gövdesine Toskana manzarası resmedilmiş mermerden bir at, bir devekuşu çiftliği, domuz avı için etrafı çevrilmiş özel bir alan ve Yanukoviç’in tüm görgüsüzlüğünü ve zevksizliğini belirten beş katlı ahşap sarayı bulunuyordu.
Bütün devlet başkanlarının sarayı olur. Ama bu normalde şahıslara değil, devlete aittir. Yanukoviç ise sarayını devletten maaş alırken yaptırmıştı. Bu sebeple ülkeden kaçtığında herkes sarayın arazisinizdeki bu meşhur evi görmek üzere oraya akın etti. Saray o kadar büyük bir arazide yer alıyordu ki, protestocuların tüm araziyi keşfetmeleri günlerini aldı. Garajlar adeta birer Alaaddin mağarasıydı, her yerde altın eşyalar vardı.
Bu arazi daha sonradan bir milli parka çevrildi ve ahşap ev “Yolsuzluk Müzesine” dönüştürüldü.
Yolsuzluk Müzesi – Ukrayna Yolsuzluk Müzesi
İçeride kat kat istiflenmiş, altın suyuna batırılmış mumlar vardı. Duvarlarda Yanukoviç’in boy boy portreleri asılıydı. Ev, Yunan tanrılarının heykellerinin yanı sıra, fildişiyle süslenmiş Budist tapınağı heykelleri ile doluydu. Antika tüfekler ve silahların yanı sıra Yanukoviç’i “Yılın Avcısı” ilan eden belgeler vardı.
Bazı eşyaların üzerinde onları takdim eden devlet adamlarının kartvizitleri yer alıyordu. Örneğin Ukrayna’da ilk basılmış kitap olan ve bugün dünyada 100 adet bulunan Apostol’ün üzerinde o zamanki Maliye Bakanının ismi vardı. Maliye Bakanı kendi maaşıyla bu kadar pahalı bir hediyeyi nasıl almıştı bilemiyoruz tabiki.
Sarayda ucuz ve zevksiz seramik objelerin yanında nerden geldiği belli olmayan Picasso’ya ait zarif bir vazo vardı. Bunun yanı sıra camlı bir dolapta, zamanında Ukrayna Komünist Partisi’nin Joseph Stalin’e hediye ettiği çelikten orak ve çekiç sergileniyordu.
Ahşap evin tuvaletleri bir o kadar ilginçti. Köşkte dokuz adet televizyon vardı. Bunların ikisi tuvaletlerdeki klozetlerle tam hizadaydı. Belli ki cumhurbaşkanı Yanukoviç televizyon izlemeyi çok seviyordu ve tuvalette oturarak uzun saatler geçiriyordu. Ukraynalılar ağır şartlarda çalışır, asgari ücretle geçinmeyi dener ve erken yaşta ölürken, ülkenin sanayisi batar, yolları toz duman olup dağılırken, cumhurbaşkanı kabızlık nedeniyle en sevdiği televizyon programlarını kaçırmama derdine düşmüştü anlaşılan.
Ukraynalıların Haberi Yok Muydu?
Peki bu bu yolsuzluktan Ukraynalıların haberi yok muydu? Gerçekten yoktu ve haklıydılar.
Bir zamanlar doğal bir sit alanı olan bu 76 bin dönümlük alan için tapu kayıtlarında Dom Lesnika adında Ukraynalı bir şirketi bulursunuz. Sonrasında, Dom Lesnika’nın kime ait olduğunu görmek için başka kayıtlara bakmanız gerekir. Onlarda da bir İngiliz şirketinin adı karşınıza çıkar. Sonuç olarak bu İngiliz şirket neyin nesiymiş diye baktığınızda ise Liechtenstein’da kime ait olduğu belli olmayan bir vakfa ulaşırsınız.
Peki olabilir diyip “bir köşke gidip bakayım bari” dediğinizde ise kapıda polisler sizi durduracaktır. Belki biraz şüphelenebilirdiniz ama yolsuzlukla ilgili bir kanıt bulamazdınız. Hırsızlıklarını gizlemeyi çok iyi başarmışlardı.
Yanukoviç’in mülkiyeti yurtdışında bir yerlerde olan tek mal varlığı bu av köşkü değil. Sarayı da bu şekilde, Donbas’taki maden ocaklarının sahibi olan şirket de. Örneğin Kırım’daki saraylarının mülkiyeti de Karayipler’de. Tabiki bunu yapan tek uyanık Yanukoviç değil. Sağlık sektöründen sızdırılan paralar Kıbrıs’tan yönetiliyor, yasadığı silah ticaretinin kökleri İskoçya’da. Dünyaca ünlü markalarının tasarım ürünlerini çok ucuza satan şirketin mülkiyeti ise Şeysel Adaları’nda.
Bunlar şu anlama geliyordu: Bu devasa yolsuzluk düğümü çözülmesi imkansız bir hale gelmişti. Bunun için savcıların dünyanın dört bir yanına yayılmış vergi cennetlerindeki avukatlarla ve devlet yetkilileriyle mücadele etmesi gerekiyordu. Ayrıca düzinelerce yabancı ülke teşkilatı karşılarına dikilecekti.
Bu konuda yapılacak şeyler gerçekten çok kısıtlı. Özellikle de bu boyutlara geldiyse. Peki biz bu konuda ne yapabiliriz? Biraz kafamızı kaldırmamız ve olay buraya gelmeden önce fark etmemiz gerekiyor.
