Türk Bilim Dünyasının Gururu Aziz Sancar Kimdir?
Bir Gager olarak Aziz Sancar nasıl anlatılır bilemiyoruz. Bir çoğumuz onun öyküsünü biliyoruz ama biz burada Gager olarak gözümüze çarpanlara bakacağız. Genel bir bakış yapacağız.
O Aziz Sancar. O sadece bizim değil, dünyanın da gurur duyduğu, rol model gördüğü bir bilim insanı. Kendisine ait duruşu, Atatürk’e olan sevgisi ile de ayrıca göz dolduran özel bir şahsiyet. Aldığı Nobel ödülü ile de gündemimize derinden düşen bir şahsiyet. O günden beri de ne yapsa olay oluyor.
Özellikle ülkemiz adına yer aldığı Nükleer Santraller kampanyası nükleer karşıtlarının şiddetli tepkisini çekmişti ki onu da dipnot olarak düşelim.
Kısaca Hayatına Genel Bakış
Aziz Sancar, doğum tarihi 8 Eylül 1946. Mardin Savur ilçesinde 8 çocuklu bir ailenin 7. çocuğu. Köklerinin ailenin büyüklerinin ifadesine göre Horasan’a dayandığı biliniyor. Halen Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan bir Türk akademisyen, biyokimyager, moleküler biyolog ve bilim insanı.
1997 yılından beri Amerika Birleşik Devletleri’nde Kuzey Karolina Üniversitesi, Chapel Hill Sarah Graham Kenan Biyokimya ve Biyofizik Programı’nda görevli olan Prof. Dr. Aziz Sancar, son 20 yıldır DNA onarımının pek çok parçasının tanımlanmasında kullanılan biyokimyasal yaklaşımlara yaptığı öncülükle biliniyor. Mehmet Özdoğan ile birlikte ABD Ulusal Bilimler Akademisi’ne seçilen ilk Amerikalı Türk olarak da çok özel haklı bir üne sahip. Hücrelerin hasar gören DNA’ları nasıl onardığını ve genetik bilgisini koruduğunu haritalandıran araştırmaları sayesinde de 2015 Nobel Kimya Ödülü’nü kazandı ki bu da ülkemizde çok bilinmesini sağlamıştır.
Aziz Sancar’ın geliştirip ismini koyduğu “maxicell” tekniği ile buluşunu gerçekleştirip adını verdiği “excinuclease/excision nuclease” enzimi terimleri Oxford Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Sözlüğü’ne de girmiş durumdadır.
Başarıları ve Ödülleri
Ama Aziz Sancar öncesinde çok başka ödüller alan, değerli bir bilim insanı ve işte aldığı kronolojik sıra ile tüm ödüller:
- ABD Ulusal Bilim Vakfı (National Science Foundation) Genç Araştırmacı Ödülü (1984)
- Amerikan Fotobiyoloji Derneği (American Society for Photobiology) Ödülü (1990)
- ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü (National Institutes of Health) Ödülü (1995)
- TÜBİTAK Bilim Ödülü (1997)
- ABD Fen ve Sosyal Bilimler Akademisi (American Academy of Arts and Sciences) Ödülü (2004)
- ABD Ulusal Bilimler Akademisi üyesi (2005)
- TÜBA (Türkiye Bilimler Akademisi) üyesi (2006)
- Vehbi Koç Ödülü (2007)
- Nobel Kimya Ödülü (2015
Son olarak kendisinin biyokimya profesörü Gwen Boles Sancar ile evli olduğunu, hem ABD hem de Türk vatandaşı olduğunu belirtelim. Umarız bizim topraklarımızda da böylesi başarılı işlere imza atan genç bilim insanları çıkar diyerek.
