Dünyamızın Minik Renkleri: Kelebekler
Uğuruna şiirler yazılan, gördüğümüz an içimizi kıpır kıpır etmekle kalmayıp maviliklere doğru süzüldüğünde bizi de bambaşka alemlere götüren kelebekler dünyamızın en önemli ve en dikkat çekici canlılarından biridir. Bu kadar çok görmek istediğimiz ve hayran kaldığımız kelebekler hakkında ne kadar bilgiye sahibiz?
Kelebeğin Anlamı
Antik Yunan döneminde kelebek ruh anlamına geliyordu. Ünlü filozof Aristo “History of Animals” (Hayvanların Tarihi) kitabında başkalaşımı anlatırken kelebeklerden bahsetmiştir. 50 milyon yıldan beri dünyamızda bulunan bu canlıların tırtıldan kelebeğe geçiş sürecindeki müthiş başkalaşımları insanın dönüşümünü, gelişimini ve büyümesini de simgelemiş ve birçok antik eserde bu konuya değinilmiştir.
@istkelebek
Kelebek Anatomisi
Kelebeklerin yaşam döngüsünün dört aşaması vardır: Yumurta, larva (tırtıl), pupa (krizalit ya da koza) ve yetişkinlik. Bu değişim sürecine metamorfoz (başkalaşım) denir. Metamorfoz, dişi kelebeklerin yumurtalarını bir yaprağa bırakmasıyla başlıyor.
@genckalemler
Görünüşlerinden bahsedersek, çok dikkatli bakıldığında kelebeklerin kanatlarında pulsu şekiller görülebilir; bunlar uçları yassılaşmış ve genişlemiş kıllardır. Kelebeklerin ağızları yoktur; bunun yerine iki adet hortuma benzeyen tüpleri vardır. Ayrıca çok ilginçtir ki kelebekler ayakları ile tat alırlar. Soğukkanlıdırlar, yani vücut sıcaklıklarını ortama adapte edemezler ve vücut sıcaklıkları düşük olduğunda uçamazlar.
@mymodernmet
Kelebeklerin kanatları çok güçlüdür, çok farklı türde ve renkte kanatlara sahiptirler. Geniş kanatlılar uzun uzun süzülürken; ince kanatlılar hızlı uçup, çok hızlı yer değiştirebilirler.
Kelebekler Uyur mu?
Bazı uzmanlara göre kelebekler hiç uyumazlar, sadece dinlenirler. Gerçekten de uyumak göz kapaklarını kapatmak gibi düşünürsek kelebeklerin göz kapakları yoktur. Kelebeklerin uykusu dinlenmek anlamına gelir. Dinlenirken genellikle kendilerini düşmanlarından koruyacakları yerleri seçerler. Korunaklı yerler olarak; genellikle ağaçların yüksek dalları ve yaprakları veya taş ve toprakların arasındaki kovukları tercih ederler. Geceleri uçuş yaptıklarında renkler karanlıkta işe yaramadığından diğer kelebeklere ulaşmak için akustik ve kimyasal sinyaller kullanırlar. Hem erkekler hem de dişiler birbirleriyle iletişim kurmak için koku salarlar.
@depositphotos
Kelebeklerin ömrü, türlerine göre 1 gün ile 11 ay arasında değişir. Dünyanın kelebek türleri açısından en zengin yeri neotropikal (Orta ve Güney Amerika) zondur. Özellikle Güney Amerika 6.000 türle en zengin kıtadır.
Bazı bilim insanları kelebeklerin Güneş’in konumunu bir pusula olarak kullanarak yollarını bulduklarını düşünürken, bazıları ise yön tayinini bulutlardan süzülen ışık dalgalarındaki değişiklikleri tespit ederek yapabildiklerini düşünüyor.
Kelebek Çeşitleri
Yeryüzünde yaklaşık güvelerle birlikte 20.000 civarında kelebek türü bulunmaktadır. Antarktika dışında dünyanın her yerinde gözleyebiliriz. Dünyamızı renklendiren, bakmaya doyamadığımız birkaç kelebek türünden bahsedelim.
Mavi Morfo Kelebeği
@fodors
Peru’da bulunur. Palmiye ağaçlarında larvalarını oluştururlar. Ağaç öz suyu, çürümüş mantar, leş ve balçıkla beslenirler. Erkekler farklı renklerde olur; erkekler dişileri sürekli arayarak gezerler. Parlak mavi kanatlarının aniden parlamasıyla avcılara zorluk yaşatmaktadır. Gözleri alan bir ışık saçarlar.
Dicle Güzeli
@dogalhayat
Dicle Güzeli, endemik türlerimizden biridir. Doğu Akdeniz, Güney Doğu Anadolu bölgelerinde rastlanır.
Akdeniz Melikesi
@trakel
Mersin, Adana ve Osmaniye’nin çok gelişmiş kıyı bölgelerinde sadece 14 alanda kaydedilen kısıtlı dağılıma sahip bir türdür. Çukurova Deltası gibi açık ormanlar seyrek çalı veya ağaçlıklı alanlarda görülür.
Şeffaf Kanatlı Kelebek
@haberturk
Orta Amerika’da yaşayan, şeffaf kanatları nedeni ile ‘cam kanatlı’ olarak anılan, “küçük aynalar” olarak da bilinen bu kelebek kanatları hassas gözükse de, kendi ağırlığının 40 katına kadar taşıyabilir.
Zebra Kelebeği
@hayvanansiklopedisi
Kanat yapısı ve kuyruğu ile görenlerin ilgisini çeken kelebeğin genellikle Kuzey Amerika kıyılarında, Tennesse eyaletinde görülür.
Doğa harikası bu canlıların daha sayamadığımız -hatta belki de hala bulamadığımız- binlerce çeşidi mevcut. Baharın ve göç döneminin habercisi olan bu canlılar için İstanbul’ da bir kelebek çiftliği bulunuyor, üstelik ziyaretçilere açık.
Kaynaklar:
http://www.adamerkelebek.org/taksonomi.asp
https://www.cnnturk.com/yasam/istanbulda-vampir-kelebek-tehlikesi
