Orman Yangını Neden Çıkar? Nasıl Engellenebilir?
Orman Yangını Neden Çıkar? Nasıl Engellenebilir? – Hızlı bir şekilde meydana gelen orman yangını, milyonlarca dönüm büyüklüğündeki araziyi ve karşısına çıkan her şeyi yok edebilir. Alevlerin hızı saatte ortalama 23 km’dir. Küresel ısınmanın daha ileri boyutlara ulaşmasıyla dünya çapındaki yangınların da ulaşacağı boyut endişe vericidir. Olası kuraklık senaryoları da bu yangınları tetikleyecektir.
Orman Yangını Neden Çıkar? Nasıl Engellenebilir?
Orman Yangınları Nasıl Başlar?
Orman yangınları doğal afet sınıfında olsa da yangınların yalnızca %10-15’i kendiliğindendir. Geriye kalan yangınlar kontrolsüz kamp, enkazlar, sigara izmaritleri ve kundaklama gibi insan kaynaklı sebeplere dayanmaktadır. Doğada kendiliğinden ortaya çıkan yangınlar özellikle yaz aylarında kuraklığın artmasıyla kıvılcıma sebep olabilir. Kuvvetli esen rüzgarlar çıkan yangını daha da yayabilir.
Dünya’daki ve Türkiye’deki Son Orman Yangını Vakaları
İnsan kaynaklı ya da doğal fark etmeksizin, bir orman yangının meydana gelmesi için üç koşul gerekir: yakıt, hava, ısı kaynağı.
Yakıt, ormandaki herhangi bir yanıcı malzemedir. Çimenler, ağaçlar, çalılar ya da evler bu gruptadır. Bir alandaki yakıt türü ne denli büyükse çıkacak olan yangın o kadar yoğun olur.
Hava, ateşleme için gereken oksijeni sağlar. Kuru esen rüzgarlar genelde yangınları daha da kötüleştirir.
Isı kaynağı, kıvılcımın çıkmasını sağlamanın yanı sıra sıcaklığı daha da yükseltir. Sigara izmaritleri, kamp ateşleri, mangal, yıldırım ve güneşin kendisi yangındaki ısının kaynakları arasındadır.
Yangınlar Nasıl Durur?
Geleneksel yöntemler arasında mevcuttaki yangınları su ile söndürmek ya da yangın geciktirici püskürtmek yer alır. Arazinin etrafındaki bitki örtüsünü temizleyerek yangını yakıttan mahrum bırakmak da bir çözümdür. Kontrol altına alınan yangınlarda temel hedef yakıttan mahrum bırakmaktır.
Orman Yangınlarının Faydaları
Yangınlar insanlar ve diğer canlılar için tehlikeli olsalar da doğal olarak meydana gelen orman yangınları doğada önemli bir rol oynar. Ölü ya da çürüyen maddelerin yanması besinlerin toprağa geri kazandırılmasını sağlar. Ayrıca bir dezenfektan görevi görerek hastalıklı bitkileri ve zararlı böcekleri ekosistemden uzaklaştırırlar. Orman yangınları, orman kanopilerini ve çalıları incelterek, güneş ışığının orman tabanına ulaşmasına ve yeni nesil fidelerin büyümesine izin verir. İnsan kaynaklı yangınlarda ise böyle bir faydadan söz edilememektedir.
Orman Yangınında Neler Yapabilirsiniz?
Yangınlar önlerine çıkan her şeyi mahveder. Durdurulmaları zor olsa da, insanların yangınlardan önce, orman yangını sırasında ve sonrasında zararları azaltmak için atabilecekleri birçok adım vardır.
Öncesinde:
- Bir orman yangınının bulunduğunuz bölgeye doğru yaklaştığını biliyorsanız, yapılack en iyi şey oradan hemen ayrılmaktır.
- Yangına meyilli bir bölgede yaşıyorsanız, bir eylem planı hazırlamak en iyisidir. Aklınızda bir tahliye planı bulundurmanız ve gerekli ürünlerin olduğu acil durum çantasına sahip olmanız önemlidir.
- Evinizin çevresindeki çalıları, yabani otları ve yanmaya meyilli ağaçları doğru dönemlerde budayın.
- Bahçeli bir mülkünüz varsa olası yanıcı malzemeleri bahçede tutmayın.
Sırasında:
- Bölgeden hala uzaklaşma şansınız varsa, uzaklaşın.
- Yetkililerin acil durum uyarılarını dinleyin ve talimatlara uyun.
- Bölgeden uzaklaşamıyorsanız bina içinde kalın. Bina içerisinde duman seviyesi daha düşük olacağı için daha güvenlidir. Hatta daha korunaklı olması için çömelerek bekleyin. Gaz maskeniz yoksa ağzınızın etrafına ıslak bir bez sarın.
- Yangına dışarıdayken yakalanmanız durumunda çömelip saklanabileceğiniz bir su kütlesi bulmaya çalışın. Eğer böyle bir sulak alan yoksa bitki örtüsünün en olduğu alana doğru ilerleyin. Mümkünse kendinizi ıslak bir battaniyeye sararak toprakta uzanabilirsiniz.
Ayrıca ilginizi çekebilir: 4 Aydır Sönmeyen Yangın – Avustralya Yangınları
Sonrasında:
- Yetkililer size talimat verinceye dek bölgeye geri dönmeyin.
- Bölgedeki doğal içme suyu kaynaklarını tüketmeden önce yetkilileri dinleyin.
- Sıcak, hala dumanlı veya kül halindeki maddelerle direkt ten temasından kaçının.
- Arkadaşlarınıza ve ailenize kısa mesaj gönderin, ancak aramayın. Hatlar yoğun olabilir ve gerçekten yardıma ihtiyacı olanların gerekli kişilere ulaşması zorlaşabilir.
- Toz maskesi, hatta bulabiliyorsanız gaz maskesi takın.
- Bitki örtüsü ve ağaçların zarar görmesi geçirimli toprağın ortaya çıkmasına yol açar. Bu yüzden orman yangını sonrasında sel felaketine karşı dikkatli olun.
Ayrıca ilginizi çekebilir: İklim Krizi ile Mücadele – Deniz Ormanlarının Korunması
