Ana Dilinizi Unutmanız Mümkün Mü?
Ana dilinizi unutmanız pek çoklarına göre mümkün görünmese de aslında ihtimali mevcut olan bir durumdur. Bu yazıda söz konusu durumun nasıl gerçekleşebileceği konusunu yakinen inceleyeceğiz.
Dili Kullanmak Unutmayı Engelliyor
İnsanların bir kısmı, onlarca yıl ana dillerin hiç konuşmamış ve duymamış olanlar dahi, seneler sonra ana dillerini hatırlayabiliyor. Ancak bir kısmı ise ana dillerinde sahip olduğu akıcılığı kullanmadıkları 3 ila 5 yıl arasında yitirmeye başlıyor. Bu durumun her bireyde neden farklı tezahür ettiği kesin olarak bilinmese de, İngiltere’deki Essex Üniversitesi Dilbilim Profesörü Dr. Monika Schmid’e göre, anlatım becerilerini kaybetmemeyi planlayan insanlar, bildikleri diller üzerine sık sık pratik yapmalılar.
İnsanların ilk dillerini unutmaları oldukça nadir görülen bir durumdur. Çoğunlukla, insanlar “dil yıpranması” olarak adlandırılan sorunu yaşayabilir, bu da bazı kelimeleri veya cümleleri hatırlamakta zorluk çekmeleri veya ilginç gramer yapılarını kullanmaları şeklinde vuku bulur.
Tipik yıpranma türü genellikle düzeltilebilir, ancak bu, kişinin söz konusu dili konuşma geçmişi ile de yakından ilgilidir. Eğer bir kişi ergenlik yıllarında ana dili üzerine iyi bir pratik yapmışsa, bu etkileri tersine çevirmek oldukça basit olacaktır. Ancak farklı bir ülkede yaşayan ve kendi ana dilini sıklıkla konuşmayan birçok çocuk için, büyüdüklerinde ana dile ait herhangi bir şey hatırlayabilmeleri oldukça zor olacaktır.
Kültürel Etkileşim Ana Dilimizi Nasıl Etkiliyor?
Neurolinguistics Dergisi’nde yayınlanan 2004 tarihli bir çalışmada, çocukluk döneminde Güney Kore’den ayrılarak Fransızlar tarafından evlat edinilen tamamı 10 yaş civarında bir grup çocuk gözlendi. Şimdi 30’lu yaşlarında olan bu grubun Korece konuşulduğu zaman, dile tamamen yabancı oldukları görüldü. Bununla beraber, dil sınavlarında, hiçbir suretle Asya lehçesine maruz kalmayan ve anadili Fransızca olan kimselerden çok da farklı değillerdi.
“Yetiştiğiniz kültürden farklı bir kültüre maruz kaldıktan on yıl sonra, nadiren de olsa bu yeni dilde düşünmeye ve hayal kurmaya başlamak mümkündür.” — Dr. Aneta Pavlenko ,Philadelphia Temple Üniversitesi
Travmalar Ana Dilinizi Unutmanıza Neden Olabilir
Dili kullanmamanın yıpranma hususunda yaygın bir sebep olmasının yanında uzmanlar ayrıca, dili unutmanın ikinci bir dili daha iyi öğrenebilmeleri için doğal bir adaptif (uyumsal) tepki olduğuna inanıyor. Sınırlı bilişsel kaynaklar nedeniyle, insanlar ikinci bir dilde ne kadar gelişirlerse, ilk dillerinde o kadar problem yaşıyorlar.
Bunlara ek olarak, beyin sarsıntıları ve psikolojik travmalar, dil akıcılığında etkili bir kayba neden olabilir. Nazi soykırımından kaçan Alman-Yahudi’lerle ilgili çalışma yürüten araştırmacılar, insanların yaşadığı travma ve çektikleri ızdırap ile dillerinin yıpranma şiddetinin doğru orantılı olduğunu fark etti. Yani bu gibi travmatik durumlarda ana dilinizi unutmanız kaçınılmaz olabiliyor.
Kaynak: Kann man seine Muttersprache vergessen?
