NFT Nedir? Bu Bir Çılgınlık mı?
NFT Nedir? Bu Bir Çılgınlık mı? – Öncelikle NFT dijital bir ‘şeyin’ kendine özgü olmasını sağlıyor. Yani bölünemeyen ve ünik olan kendine has olan bir sembol, bir sertifika gibi açıklamak mümkün. Non Fungıble Token (bölünemeyen para).Bununla birlikte NFT’deki eser eşi benzeri olmayan, tekil bir değerdir. Aslında NFT bir sözleşmedir. Yani sadece sertifikayı satın almıyorsunuz. Bunun yanında sertifikanın sözleşmesini de satın alıyorsunuz. Bu durumu bir sanat eserine de uygulama şansına sahipsiniz. Ayrıca eşi benzeri olmadığını düşündüğünüz herhangi bir şeyi NFT platfotmunda yaratmanız da mümkündür.
NFT Nedir? Bu Bir Çılgınlık mı?
NFT Sanat Tarihinde Yeni Çağ Mı?
NFT’deki espri NFT’nin gelmesidir. Yani aslında burada ne olduğunu bilmediğimiz yeni bir pazar var. Aslında NFT’de dönen alışveriş ilginç bir durum. Dolayısıyla sanat çevresi ve NFT ile ilgilenenler eserin kendisiyle ilgili çok konuşmuyorlar. NFT ile ilgili konularda sadece kim kaça almış sorusu öne çıkıyor. Bizim de eserimizin satışını gerçekleştirmemiz olası mı gibi sorular da ön plana çıkıyor. Bunun yanında NFT konusunda ana olayı bu şekilde tarif etmek mümkün.
Ayrıca sanat açısından baktığımızdaysa, sanatı tartışmak isteriz. Sonuçta sanat, insanoğlunun vazgeçmeyeceği bir uğraştır. Bununla birlikte sanat, önüne her çıkan mecraya ayak uydurarak yoluna devam ediyor. Ve her zaman bir değere tekabül ediyor. Yani NFT’yi bu açıdan da değerlendirmek gerekiyor.
NFT’yi Başka Nerelerde Kullanmak Mümkün?
Mesela bir konsere gideceksiniz. Ve bilet satın alacaksınız. Firmanın biletin üzerinde şöyle belirtmesi mümkün. ‘Bu bileti tekrar satmanız olağan, satarsanız da bana yüzde yirmi komisyon vereceksin.’. Bununla birlikte karaborsa dediğimiz kavramı bambaşka bir şeye dönüştürmesinin önü açık. Yani kontrol etme şansı olan bir karaborsa çıkması olası. Ya da daha spekülatif karaborsalar görmemiz de ihtimal dahilinde. Bununla birlikte burası ilginç çünkü bilet de aslında ünik bir şeydir. Yani biletini aldığınız konserde o saatte belirlediğiniz koltuk sizindir. Bu durum da sanat eserine yaptığımız gibi ‘duruma özgü’ bir şeydir. Bununla birlikte bunu satma şansımız mevcut.
Başka? NFT Nedir?
Öncelikle Youtube’da bir videonun yayında olduğunu gördünüz. Bununla birlikte siz de videoyu beğendiniz. Normalde bu beğenmenin emek karşılığı yok. Yani aslında Youtube bu olan biteni kullanmakta. Örneğin bu durumu TikTok da kullanmakta. TikTok, çok izlenen videoların kalite içeriğine bakmadan rağbet gören videoları öne çıkarıyor. Aslında sizi izleyiciden çok işçi gibi kullamakta. Mesela şöyle bir platform düşünün. Like etmek paralı, like ederseniz ve videoyu sizden sonra birileri beğenirse videonun reytingi artıyor. Bununla beraber siz de para kazanıyorsunuz. İşin özünde beğenme butonunu, bir yatırım aracına çevirdiğimiz video platformu gibi düşünmemiz gerekmekte. Bununla birlikte NFT işte bunlara izin veriyor.
Bunun yanında örneğin İstanbul’da yaşayan bir sanatçıyı düşünelim. Bu sanatçı İngiliz ya da Amerika’lıya işlerini gösterme ,paylaşma ya da satma imkanına sahip değil. NFT dünyası sanatçıya hızlı bir şekilde bu imkanı sağlıyor. Ve nitekim sanatçı oradaki pazarını oluşturup alıcılarına ulaşımını sağlamakta. Ayrıca bu durum NFT öncesinde pek mümkün gözükmüyordu.
NFT’ye Neden Milyonlarca Dolar Veriyorlar?
Öncelikle sanat alanında bir malın ederi o malın kullanımına bakmaz. Yani tarihi bir eseri, örneğin tarihi bir saati, sanat fonksiyonunu görsün diye almazlar. Yani ‘O’ saati hikayesi için alırsınız. Bunun yanında bu eserin size hissettirdikleri haricinde bu eseri satmanız da mümkün.
Sahiplik durumu biraz dijital hayat üzerinden, bu kanal üzerinden değişmekte. Yani aslında yatırım gibi düşünmemiz mümkün. Aslında hikaye biraz da bu. Hepimizde var olan sahip olma güdüsünden beslenen bir sistem var. Bununla birlikte dijitalde bu yoktu ve şuanda bu durum mevcut. Sonuç olarak NFT dünyasının ana esprisi budur.
Peki NFT’deki Riskler Nelerdir ?
Mesela NFT dünyasında sahte eserler olma durumu mevcut. Bununla birlikte bu durumun gerçek hayatta da karşımıza çıkması da olası. Sahtekarlar çok ünlü sanatçıların eserlerinin reprodüksiyonlarını orijinal olarak tanıtıp uluslararası bir-çok müzayedede satışa sunuyorlar. Mesela bir sahtecilik olayına bakalım. Başta galeri müdürü Ann Freedman olmak üzere bir-çok kişinin yardımıyla mega bir sahtecilik skandalı gerçekleşmiştir. Yani Pollock ve De Kooning gibi ünlü ressamların sahte eserleri milyon dolar karşılığında kolleksiyonerlere satılmış. Ayrıca bu olayları NFT dünyasında da görmek mümkün. Bunun yanında avantajlarını ve dezajantajlarını konuşmak için de aslında çok erken. Yani NFT dünyası yeni başladı ve nereye gidecek göreceğiz. NFT platformunda sadece spekülasyon yok. Bunun altında aynı zamanda bir matematik de var, hesaplama var ve anlam var. Ama henüz o anlam bizim haberlerde gördüğümüz anlam değil.
Örneğin 10 saniyelik video 6.6 milyon dolara satışı gerçekleşti tarzı haberleri örnek vermek mümkün. Bununla beraber Dünya çok garip bir hal almaya başladı. Bunun nedeni önceden bir şeylerin keşfi gerçekleşirdi ve yavaş yavaş büyürdü. Şimdiyse bir şeyleri erken tespit etmek mümkün. O yüzden de NFT platformunu aşırı büyütüyoruz ve abartıyoruz.
Peki NFT Patlayacak Bir Balon Mudur ?
Aslında önemli çevreler tarafındaki düşünce bu yönde değil. Gelişerek büyüyeceği gerçeği herkes tarafından açıkça görülmekte. Şuan için zaten aşırı büyümede olduğu açık. Belki sonra ilgi azalır ama sonra tekrar büyüyeceği de aşikar. Çünkü büyük bir ilgi var. Bununla birlikte aslında eserin sahibi olan sanatçı da tam olarak ne olacağını öngöremiyor. Eseri alan kişi de duruma tam anlamıyla hakim değil. Ve o platformun yazılımcısı da bu durumu bilmiyor. Bir şeyler olacağı tahmin edilmekte. Bununla doğru orantılı olarak da NFT büyüyor.
Bununla birlikte bu ortaklığın bir anlamı var. Ama bunu anlatmak çok zor çünkü bu platform çok spekülatif ve çok hızlı büyüyor. Baktığımızda bu platforma yakın durmak iyi. Bunun yanında yakın durmak NFT’yi anlamak açısından mühim bir yaklaşım. Ayrıca haberlere bakıp buralara servetini yatırmak kumar haline de dönüşme eğilimi göstermekte. Bu anlamda mantıklı bir bakış açısıyla, bu platforma yakın durmak önemlidir. NFT platformuna servet yatırarak girmenin sonucunda sizin batmanız da ihtimal dahilinde. Ama ne olursa olsun kasa kazanmaktadır.
NFT Ve Kripto Para İlişkisi
Bununla birlikte artık bir sanat eserinin illa tuval üzerine yağlıboya olması gerekmiyor. Mesela bir eseri bilgisayar ekranında Cinema 4D ile üç boyutlu görsel olarak da tasarlamak mümkün. Ama eser dijital olduğu için kopyalama durumu daha da kolay olmakta. Orijinal olan versiyonu diğer dijital kopyalardan ayırt etmeyi sağlayacak bir yöntemin keşfinin olduğunu düşünelim. O zaman özgün olan tabiki de daha değerli olurdu. Aslında böyle bir icat mevcut. Bununla birlikte Beeple eserinin altına dikkatle baktığımızda ‘non-fungible token’ yazdığını görürüz. Kripto para birimleri bu defa sanat eserlerinin ya da koleksiyon parçalarının özgünlüğünü tescil ediyor. Yani Non Fungible Token yani NFT değiştirilemez Token anlamına geliyor, biliyoruz. Bu token’ların kripto para birimlerinin aksine, birbirleriyle değişimi mevcut değil. Her değişime uymayan Token, dijital para birimlerinin aksine birbirinden farklı. Genellikle eteryum altyapısındaki bu dijital varlıklar ERC121 ve ERC-1155 standartlarına göre oluşum göstermekte.
NFT Kalıcı mı? – NFT Nedir?
Öncelikle NFT’nin yaratıcılığı geliştirdiği konusu da gerçek. Sonuç olarak NFT çok taze, güncelliğini koruyacak bir alan. Bunun yanında NFT’nin kaybolup gitmesi de mümkün. Lakin kalıcı olup büyümesi de mümkün görünmekte.
