Apple-Macintosh 1984: Tarihin En Başarılı Reklamı
Bu başlık aslında çok iddialı bir başlık olabilir. Fakat belirli bir sektöre bakıldığında kültleşmiş bir reklam filmini içeriyor. Büyük şirketlerin reklam stratejileri çoğu zaman kendine hayran bırakacak şekilde başarılı oluyor. Bazen üzerinde çok düşünülmüş, uğraşılmış reklamlar ortaya çıksa da son zamanlarda daha spontane içerikler ortaya çıkıyor. Apple bu zamana kadar hep düşünülmüş reklam içerikleriyle karşımıza çıkmış bir marka aslında. Apple ilk ürünlerinin tanıtımında rakiplerinden ayrışmak için çok fazla efor harcadı. Tarihe birçok reklam filmiyle damga vurdu. Peki tarihte keskin bir iz bırakan reklam filmi hangisi? Nasıl tarihin en başarılı reklam filmi kabul ediliyor?
Bu yazımızda Apple’ın kelimenin tam anlamıyla hüsranla sonuçlanan bir ürün/reklam stratejisinden sonra tarihi bir başarıya nasıl imza attığından bahsedeceğiz.
1984 – Bilgisayarların yaşamdaki yeri?
Apple‘ın kesinlikle zoru başarmış bir şirket olduğunu çoğumuz biliyoruz. Belki insanların hayatında olmayan, satın alınmayacak ürünleri bile reklamları ile satın aldırdı Apple. Aldırmaya da devam ediyor. Birçoğumuz Apple ürünlerini kullanıyoruz. Ya telefonda ya bilgisayarda ya da kulaklıkta. Apple neredeyse tüm insanlığa bir şekilde hitap eden bir şirket. Fakat bunu nasıl başardı? Bunun cevabı aslında Apple‘ın kültleşmiş bilgisayar modeli olan Macintosh’da saklı.
Macintosh ilk olarak 1984 yılında piyasaya sürüldü. 1984 sizlere bir şey hatırlatıyor olabilir. Evet meşhur distopik yazar George Orwell‘in başyapıtı. Bu reklam stratejisiyle de doğrudan bağlantılı. O yıllarda insanlar bilgisayara ihtiyaç duymuyorlar. Ne işe yaradıklarını çözemedikleri bir alete o zamanlar devasa miktarlar yatırmak da mantıklı gelmiyor. Hatta korkuyorlar bilgisayarlardan. Korktukları bir aleti evlerine almak da çok mantıklı değil. Ne yararı olursa olsun. Bu düşüncelerdeler.
O zamanlar insanların ihtiyaç duydukları teknolojik aletler sınırlıydı. Haberleşme aracı olarak her evde bir telefon vardı. Ve tabi en büyük iletişim aracı da şuan ki internetin yerini alır şekilde televizyondu.
1984’ün teknoloji piyasası ise şu şekildeydi;
1911‘de kurulan IBM dünyanın en büyük şirketiydi. O kadar ki halk arasındaki lakabı Big Blue (Büyük Mavi) idi.
Apple kurulalı 8 yıl olmuş fakat halk tarafından çok da bilinmeyen bir şirket konumundaydı. Tek ürünü kişisel bilgisayardı. Kimsenin bir bilgisayara ihtiyaç duymadığı bir dönemde. Fakat Apple küçük bir şirket olmasına rağmen IBM‘i rakibi olarak görüyordu.
Evlerde zaten bilgisayar bulunması o dönemde mucizeydi. Hatta çoğu kurumda bile bilgisayar yoktu. Bilgisayar olan kurumlar bir elin parmakları geçmeyecek kadar azdı.
Tam olarak teknolojik ürünlerin gün yüzüne çıkmak için çok çok iyi bir strateji belirmesi gereken bir dönemden bahsediyoruz. Mükemmel bir pazarlama yapacaksınız ve sadece insanlar bu pazarlama stratejisini televizyondan görecek. Ve kazanacaksınız. İmkansıza yakın olasılık gibi gelebilir ama Apple tam olarak bunu başarmış.
Apple ve Büyük Mavi/Büyük Birader
Apple Macintosh‘dan önce bir bilgisayarını piyasaya sürüyor fakat bu kelimenin tam anlamıyla bir fiyasko oluyor. Lisa isimli bilgisayarın mevcut stoklar dahi tüketilmiyor. Böyle bir başarısızlıktan sonra Steve Jobs tekrar başarısız olmak istemiyordu. Ve Macintosh isimli yeni bir bilgisayar geliştirdi. Bu bilgisayarı öyle bir tanıtmalıydı ki hem insanlar bilgisayarlardan korkmasın hem de bilgisayar satın almaya ikna olsunlar.
Apple stratejisi
Tabii kendine IBM’i rakip olarak gören Steve Jobs‘a göre, IBM ”her şeyin sahibi olmak isteyen, özgürlük karşıtı, silahları ve endüstriyi ele geçirmeye çalışan” bir şirketti. Tıpkı 1984 kitabındaki ”Büyük Birader” gibi. Reklam stratejisi de böyle doğdu. İnsanlar bu reklam filminden sonra IBM‘i Büyük Mavi değil Büyük Birader olarak göreceklerdi.
Reklam filmi için Ridley Scott (bilim kurgu yönetmeni) ile anlaşıldı. Toplamda 2 milyon dolara mal olan bir reklam filmi çekildi. Bu arada reklam filminin yayınlanmasına yönetim kurulu dahi karşı çıkmıştır. Steve Jobs bunlara rağmen reklam filmini yayınlatmıştır. Reklam filmini aşağıdaki linkten izleyebilirsiniz.
Reklam filminin sonundaki cümleye dikkat edin. “Apple Bilgisayar, 24 Ocak’ta Mac’i duyuracak ve 1984’ün neden 1984’de benzemeyeceğini anlayacaksınız.” Bu reklam o kadar başarılı oldu ki yayınlanan reklam sonrasında 200.000 insan Apple mağazalarına akın etti. O günün fiyatıyla 2.495 dolar olan Macintosh 100 gün içinde 72.000 adet sattı. Bu inanılmaz bir rakam.
Apple aslında yaptığı reklamla tüm tabuları yıktı. Teknolojiyi korkulması değil sevilmesi gereken ve özgürlüğün sembolü olacak bir şekle soktu.
