Covid-19 Aşıları Ekonomik Toparlanmayı Geciktiriyor Mu?
Covid-19 Aşıları Ekonomik Toparlanmayı Geciktiriyor Mu? – Covid-19 pandemisi hayatımıza girdiğinden bu yana insanlık çok zor zamanlar geçiriyor. Neredeyse iki yıldır dünya pandemi ile savaş halinde. Dünya ekonomisi pandemi döneminde çok büyük değişimlere uğradı. Bu değişimler bugüne kadar alıştığımız ekonomik istikrarı sağlayamasa da piyasaları ayakta tutmaya yetti diyebiliriz. Geçtiğimiz son 1 yılda Covid-19 aşıları neredeyse tüm dünyada kullanılmaya başlandı.Fakat aşılar birçok ülkede kullanılamıyor. Ya da ekonomik statü sebebiyle nüfusun belli bir çoğunluğuna aşılama yapılıyor.
Kısaca aşıların adaletsiz şekilde dağıtılması ekonomik toparlanmayı geciktiriyor. Peki bu nasıl oluyor?
Covid-19 Aşıları Ekonomik Toparlanmayı Geciktiriyor Mu?
Covid-19 Aşı Adaletsizliği Ne Demek?
Aslında birçok konuda adaletsizliğin yaşandığı bir dünyada yaşıyoruz. Fakat bu adaletsiz paylaşımların ortaya çıkması bir şeyler ters gitmeye başlayınca gün yüzüne çıkıyor. Pandemi aslında birçok adaletsizliği ortaya çıkardı diyebiliriz. Çünkü pandeminin başında birçok dünya vatandaşının ekonomik tutarsızlığını gördük. Aynı şekilde pandemi devam ederken toplu kısıtlamalar başladığında da bazılarının barınma imkanına dahi sahip olamadığını gördük. Ve tabi çalışması gereken insanların her koşulda çalışmaya devam ettiğini de. Daha birçok şey gördük. Akabinde dünyanın farklı ülkelerinden umut vadeden aşı haberleri gelmeye başladı. Aşıların yapılmaya başlanmasıyla beraber daha önce de dile getirdiğimiz ekonomik engeller ortaya çıktı. Belirli ekonomik statünün üzerinde bulunan ülkeler aşılara kolay ulaşım sağlayıp vatandaşlarını aşılarken diğer yandan bu statünün altında kalan ülkeler aşısız kaldı.
UNDP ,DSÖ(WHO) ve Oxford University tarafından yapılan araştırmalar gösteriyor ki;
Aşı paylaşımı başta olmak üzere arzı arttırmak için ve her ülkenin adil biçimde erişilmesi sağlanmazsa Covid-19 eşitsizliği dünya genelinde sosyo-ekonomik toparlanma üzerinde kalıcı ve derin etkiler yaratacak.
Aşı üretimin hızlanması ve düşük gelirli ülkelere de aşıların ulaştırılması ekonomik toparlanmanın sağlanması için hayati önem taşıyor. Çünkü düşük gelirli ülkeler de yüksek gelirli ülkeler ile yakın aşılama oranlarını yakalayamadılar. Eğer bu ülkeler aşılama oranlarını yakalayabilselerdi GSYH’larının 38 milyar dolar kadar artabileceği öngörülüyordu.
Fakat bu bir öngörü ve şuan dünyanın içinde bulunduğu üretim ve ekonomi de maalesef ki bu öngörünün neredeyse imkansız olduğunu gösteriyor .
Ekonomik Toparlanma Aşılar Sayesinde Hızlanacak Mı? – Covid-19 Aşıları Ekonomik Toparlanmayı Geciktiriyor Mu?
Dünya genelinde pandemi dönemine kıyasla hızlı bir ekonomik toparlanma yaşanıyor. Fakat piyasalar için yeterli bir toparlanma değil bu. Çünkü belirli ülkeler tekrar kısıtlama uygulamalarına geçiyor. Aynı zamanda Covid-19 virüsünün farklı varyantları dünyada yayılmakta. Ve aşılara ulaşamayan ülkeler Covid-19 ‘un yanında bu varyantlarla da savaşmak zorunda. Aşıların tüm dünya ülkelerine eşit şekilde dağıtılmasıyla belki ekonomik toparlanma ivme kazanır. Aksi takdirde pandemiyle birlikte gelen ekonomik bunalım hayatımızda daha fazla kalacak gibi gözüküyor .
Dünya Ekonomisinin Muhtemel Toparlanma Senaryoları
Dünya ekonomisinin hep aşıların eşit dağıtılmaması sebebiyle toparlanamadığından bahsettik. Evet bu çok büyük bir etken fakat aşılanan ülkelerin ekonomilerini toparlamaları da apayrı bir süreç. Çünkü dünya özellikle içinde bulunduğumuz yıl içinde birçok farklı alanda mücadele ediyor. Aşılanmayan bireyler, yoksulluk oranlarının artması, savaşlar ,göçler ,küresel iklim krizi ve buna bağlı olarak çıkan yangınlar ,sel felaketleri bunlara benzer bir sürü olayla. Sosyo-ekonomik toparlanmanın tek bir sorunu çözerek olacağı kanaatinde değilim. Bir sorunu çözsek de diğer sorunlar mevcut sorunun yerini dolduruyor.
Peki dünya ekonomisinin ne zaman pandemi öncesindeki değerine ulaşma ihtimali var?
Yapılan araştırmalara göre muhtemel toparlanma 2022 yılından sonra başlayacak. Ve aslında pandemi döneminde de şahit olduğumuz gibi en hızlı toparlanma Asya ülkelerinden başlayacak. Fakat Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerinin toparlanması için 2024 sonrası işaret ediliyor. Tabi bunlar muhtemel senaryolar fakat şu an ki ekonomik duruma göre yorumlayacak olursak, gerçekleşmesi çok yüksek senaryolar.
