Klasik Bir Anket Uygulamasından Manipülasyona: Great Hack
Klasik Bir Anket Uygulamasından Manipülasyona: Great Hack – Hayatımızı verilerin yönettiği bir dönemde yaşıyoruz .Verilerimiz her şeyimiz. Neleri sevdiğimiz ,nerede yaşadığımız,arkadaşlarımız,ailemiz hatta karşımıza çıkan olaylara verdiğimiz tepkiler tamamı verilerde tutuluyor. Tek bir tepkimiz bile çok önemli çünkü o da bir veriye dönüştürülmeye hazır. 2019 yılında Netflix de yayınlanan Great Hack belgeselini inceleyeceğiz bu yazımızda. Bu belgeselde verilerimizin bizi nasıl yönlendirebileceği ve aslında istemediğimiz kararlara onay vermemizi sağladığı anlatılıyor.
Peki veriler nasıl bizi yönlendiriyor? Great Hack belgeseli bize bunu tüm yönleriyle anlatıyor. Ama belgeselden bahsetmeden önce verilerimizden ve onların nasıl işlenip bizi yönlendirecek bir araç haline dönüşmesinden bahsedelim yani kısaca Veri Madenciliğinden.
Klasik Bir Anket Uygulamasından Manipülasyona: Great Hack
Veri Madenciliği Nedir?
Kısaca Veri Madenciliği şu şekilde açıklayabiliriz ; büyük miktarda verinin anlamlı örüntüler bulmak amacıyla otomatik veya yarı otomatik yöntemler ile işlenmesi olduğunu söyleyebiliriz.
Aslında veri madenciliği yıllardır yapılan bir işlem fakat pazarlama dünyasında özellikle son yıllarda popüleritesi artmış bir işlem. Çünkü daha önce de dile getirdiğimiz gibi almayacağınız bir ürünü , izlemeyeceğiniz bir filmi veri madenciliği sayesinde alıyoruz,izliyoruz.Ve veri madenciliği sadece bunlardan ibaret bir işlem değil kendi içinde dallara ayrılıyor. Örneklendirecek olursak kredi kartı verileri, banka kayıtları, süper market satış verileri, web sitesi kayıtları, e-posta içerikleri, güvenlik amaçlı kullanılan retina ve parmak izi verileri, meteorolojik ve jeofizik veriler ve tıbbi kayıtlar dijital veri toplamanın ve saklamanın ne kadar yaygın olduğunu göstermektedir.
Dijital verilerin önem kazanmasıyla beraber daha fazla toplanmaya ve saklanmaya başlamasıyla büyük veri yığınları oluşmaya başladı bu verileri işlemek ve yararlı olacak bilgileri özümsemek için büyük şirketler kuruldu. Great Hack belgeseline konu olan şirket Cambridge Analytica. Çoğumuzun yaşanan bir skandalla birlikte duyduğu bir şirket.
Great Hack Belgeseli
Great Hack belgeseli Brexit ve 2016 ABD Başkanlık seçiminde sosyal medya ve benzeri araçlar aracılığıyla toplanan verileri işlenmesi ve akabinde çıkan sonuçlara bağlı olarak kullanıcıların değiştirilmesi istenen kararlarını etkilemek için yeni veriler üretilmesini anlatıyor. Bunları yapan şirket de daha önce dile getirdiğimiz gibi Cambridge Analytica.
Başrollerinde şirketin Ceo ‘su Alexander Nix , şirketin eski iş geliştirme direktörü Brittany Kaiser ,eski şirket çalışanı Chris Wylie, The Guardian ‘da çalışan gazeteci Carole Cadwalladr ve verilerini isteyen akabinde CA ‘ya dava açan profesör David Caroll var. Belgeselde Cambridge Analytica ‘nın Afganistan’daki savaşlarda psikolojiyi nasıl şekillendirdiğini,ABD ,Birleşik Krallık,İtalya ve çoğu Afrika ülkesindeki apolitik ve kararsız seçmen kitlesini nasıl çekmek istediği yöne doğru bir strateji uyguladığını açıkça görebiliyorsunuz.
Belgeselde ağırlıklı olarak Facebook ve Cambridge Analytica arasındaki ilişki anlatılıyor. Brexit ve Trump Başkanlık seçimindeki yürütülen kampanyalarda kitlelerin nasıl manipulable edildiğine değiniliyor.Kısaca belgeseli özetleyecek olursak verilerimizin ne kadar kolay ele geçirildiğini ve manipule edilebilir bir kaynağa dönüştürülmesine ne kadar açık olduğunu anlatıyor .
Facebook Skandalı
Kısaca hatırlatmak amacıyla Cambridge Analytica ve Facebook arasında gerçekleşen ve yaklaşık olarak 50 milyon kullanıcının verilerinin ele geçirilmesine dayanan skandaldan biraz bahsetmek istiyorum.
2014 yılında Cambrige Üniversitesi Profesörü Aleksander Kogan bir anket uygulaması geliştirir ABD seçmeni hakkında ayrıntılı bir psikolojik profil edinmek amacıyla .Ve anketi yayınlamaya başlar. Uygulama ilk giriş yaparken Facebook bilgilerinize erişim izni istiyordu.Ve sadece sizin bilgilerinizi değil Facebook arkadaşlarınızın bilgilerini de topluyordu.Kogan anket uygulamasına katılanlara 1’er dolar ödeme yaptı.Ve daha fazla kitleye ulaştı bu sayede.
Daha sonra toplanan bu veriler Cambridge Analytica şirketine satıldı. Cambridge Analytica elindeki verilerle potansiyel seçmen kitlesini birleştirip ABD Başkanlık seçimi ve Brexit başta olmak üzere birçok kampanyada kullandı. Facebook Ceo’su Mark Zuckerberg uygulamanın silindiğini ve Cambridge Analytica şirketine kullanıcı verilerinin silinmesi için çağrıda bulunulduğunu açıkladı.
Hatta verilerin silindiğine dair bir sertifika alındığını duyurdu.Fakat hala daha o sertifika kamuoyuyla paylaşılmış değil. Mark Zuckerberg ABD Senatosu Adalet Komitesinde yaşanan skandalla ilgili ifade vermiştir. Yaşanan skandal ve verilerimizin manipülasyonunu konu alan Great Hack belgeselinden kısaca bu şekilde bahsedebiliriz.
Yaşadığımız dönemde verilerimiz her şeyimiz.Farklı amaçlarla kullanılıp manipule de edilebiliriz yararlı amaçlar içinde kullanılabiliriz.Verilerimizin kontrolü bizim elimizde.Ve kesinlikle izlenilmesi gereken bir belgesel .
