Medya Okuryazarlığı Nedir?
Medya Okuryazarlığı Nedir? – Çağımızın yadsınamayacak gücü medya, toplumu her açıdan etkiler. Medya çoğunlukla bireyi düşünmeye değil, kabul ettirmeye, soru sormamaya iten, tüketim odaklı bir toplum oluşturmaya çalışır ve bir denetim altına sokma çabasına girer. Gerek geleneksel, gerekse yeni medyanın toplum üzerinde yadsınamaz bir etkisi vardır. Bu etkiler hem olumlu hem de olumsuz olabilmekle birlikte, bazı riskleri de beraberinde getirir. Özellikle çocuklar ve gençler için tehlikeli içeriklerin de olduğu internette, istenmeyen içeriklerle karşılaşılması olasıdır.
Medya Okuryazarlığı Nedir?
Medya okuryazarlığı, kod çözmeye dayalı okuma-yazma becerisinden farklı olarak eleştirel ve kritik düşünme becerilerini içinde barındıran bir kavramdır. Bireyin kendisine ve çevresine bilinçli bir şekilde yaklaşmasını sağlar. Çeşitli biçimlerde kitle iletişim araçları vasıtasıyla mesajlara ulaşarak analiz etme ve bu süreçte iletinin değerlendirilmesine olanak verir. Manipülasyonlardan uzak durarak, medyanın sunduğu içeriklere kuşkulu bakmak ve kendisine sunulan algıyı fark etmek, medya okuryazarlığı becerisine sahip bir bireyin yaptığı davranışlardır. İletilerin doğru kavranması, bireylerin gerçek dünya ve medya dünyası arasındaki ayrımı anlamalarını sağlar. Bu şekilde bilgi ve kaynak eleştirilir, sorgulanır; karşılaşılabilecek olumsuzluklara karşı bilinçli bireyler olmak hedeflenir.
Medya okuryazarlığının amacı, bireyleri medyanın her türü için donanımlı, eleştirel düşünen okuryazarlar yapmaktır. Bu şekilde medyadaki içeriklerin kontrolündeki olan değil, kontrol eden bireyler olmak amaçlanır.
Medya Okuryazarlığının Amacı
Bireysel ve toplumsal hayatta önemi artan medya okuryazarlığı, hayatın sadece tüketimden ibaret olmadığını anlayabilmek, medya içeriklerini farklı bakış açıları kullanarak incelemek ve sağlıklı bir değerlendirme yapabilmek için eğitimi verilmesi gereken bir alandır. Bu eğitim küçük yaşlarda verilirse, çocuklar medyanın onlara sunduklarına karşı bilinçli hale gelir, farkındalık kazanır, kullandığı sosyal medya uygulamalarının, ve televizyon, radyo gibi kitle iletişim araçlarının sorgulanabilir olduğunun bilincine ulaşabilir.
Toplumsal yaşama daha aktif ve üretken şekilde katılabilmek, yayıncılığın iyileşmesi konusunda duyarlı hale gelmek gibi değerler kazanır. Ülkemizde ve dünyada medya okuryazarlığı eğitimi, ilköğretimden üniversite eğitimine kadar öğrencilere ders olarak verilmeli ve eleştirel düşünebilen kuşaklar yetiştirilmelidir. Medyanın pek çok boyutuyla yaşamımıza dahil olması, etkisinin oldukça fazla görülmesi ve eğitim, eğlence gibi kaynaklar olarak da kullanılmasından ötürü medya okuryazarlık eğitimini daha da gerekli kılar. Kaliteli bir medya için kaliteli bir iletişim eğitimi gerekir.
Demokratik bir toplumda bireyler neye maruz kaldıklarını bilmeli ve filtreleyebilmelidir. Bilgili, kamuoyuna yararlı, sorumlu bir yurttaş olabilmek için doğru bir iletişim ve medya okuryazarlığı konusunda donanımlı olunmalıdır. Hiçbir bilgi sorgulanmadan kabul edilmemelidir.
Bireyler medyanın risklerinden korunmak ve neye maruz kaldıklarını algılayabilmek, filtreleyebilmek amacıyla medya okuryazarlığı becerilerine sahip olmalıdır. Medya okuryazarlığı, farklı bakış açıları kazandıran, gözlem yeteneğini geliştiren bir alandır. Medyanın mesajlarını algılayabilme ve çözümleme becerisi verir. Medya okuryazarlığı bireylerin medyayı kendileri için faydalı bir konuma getirmelerini sağlar. Ek olarak eleştirel düşünme, iletileri doğru kavrama ve topluma yöneltilen algıları analiz etme gibi becerileri içerir. Medya okuryazarlığının temelinde eleştirel ve yaratıcı düşünebilme yeteneklerini geliştirmek vardır. Bu yetenekler arasında düşünceler arasında bağlantı kurabilmek, uygun soru ve cevapları oluşturabilmek yatar.
Bireyler çağın getirilerine cevap vermek, farkındalık kazanmak ve kendisine sunulan içeriklere hakim olmak için medya okuryazarlık becerilerine sahip olmalıdır. İçeriklerin doğruluğunu ve gerçekliğini sorgulamak, kişisel bakış açısına göre değerlendirmek çağımızın gerekliliklerindendir. Medya okuryazarlık becerilerine sahip olmak bir güçtür ve manipüle edilmeyi, dezenformasyonda kaybolmayı en aza indirir.
