Bakış Açısı Dünyayı Değiştirdi: John Forbes Nash Jr.
Bakış Açısı Dünyayı Değiştirdi: John Forbes Nash Jr. – Yakın zamanda bir yıldız daha kaydı dünyadan. Bilim tarihi bir dahi daha yitirdi. Dünyada “Akıl Oyunları” (A Beatiful Mind) filmi sayesinde kendisini tanıtan ve hayatına daha aşina olma şerefine erdiğimiz Nobel Ödüllü John Nash, eşiyle birlikte bir trafik kazası geçirdi ve2015 yılında hayata gözlerini yumdu. Genel olarak“matematikçi” olarak bilinse de, aynı zamanda iktisatçı ve fizikçi olan Nash, kazandığı Nobel ödülü ve ortaya koyduğu teorem ile adını tarihe yazdırmıştır.
Biraz Hayatından Bahsedelim
Kendi kendine vakit geçirmeyi seviyordu Nash. Bu nedenle diğer çocuklardan biraz daha soyuttu. 20 yaşındayken hem lisans hem de yüksek lisans diplomasını aldı. Harvard Üniversitesi’nden gelen teklifi reddedip Princeton Üniversitesi’nde çalışmaya başladı. 1951 yılında Massachusetts Institute of Technology (MIT)’de öğretmenlik yapmaya başladı. MIT’de çalışırken Alicia Larde adlı bir fizik öğrencisi ile tanışmıştı ve görevi orada devam ederken, 1957 yılında evlendiler. Öğrencisiyle evlendikten bir sene sonra şizofrenlik belirtileri baş göstermeye başladı.
Teşhis Sonrası Neler Oldu?
1959’da hastaneye yatırıldı ve burada ona depresyon, kendine güvensizlik ve paranoyak şizofreni teşhisleri kondu. Kendisine sürekli olarak birilerinin çözmesi için şifre gönderdiğini sanıyordu. Bu nedenle her şeye şüpheyle yaklaşmaya başlamıştı. Paris ve Cenevre’de yaşayan John 1960 yılında tekrar Princeton’a döndü. Sürekli hastanelere yatıyordu. Nash bunu şöyle ifade ediyor: “Deli değildim. Bazı normlara uymayan hareketlerim vardı.” John’un 1994 yılında Nobel Ödülü almasının ardından boşanan bu çiftin arası düzeldi. 2001 yılında, yani John Nash’in hayatının “Akıl Oyunları” adlı filme uyarlandığı yıl tekrar evlendiler.
John Forbes Nash Jr. Ödülleri
1978 yılında “John Von Neumann Teori Ödülü”nü, 1994 yılında Nobel Ekonomi Ödülü’nü ve 1999’da “Leroy P. Steele Ödülü”nü, 2010 yılında “Double Helix Medal” ve son olarak da içinde bulunduğumuz 2015 yılında “kısmi diferansiyel ve geometrik analiz” konusunda, ölmeden yaklaşık 1 hafta önce “Abel Ödülü”nü aldı.
Nedir bu Oyun Teoremi?
Oyun Kuramı, Adam Smith’in teorisini birazcık değiştiriyordu ve “Bir grubun en yüksek performansa sahip olabilmesi için üyelerin her birinin kendi başarıları için ellerinden gelenin en iyisini yapmaları gerekir.” yerine “Üyelerinin her birinin kendi başarıları ve ayrıca grubun toplam başarısı için ellerinden gelenin en iyisini yapmaları gerekir.” diyordu.
Kullanım Alanları
Oyun teorisi nispeten yeni bir disiplindir. Modern oyun teorisi, 1920’lerde John von Neumann’ın eserlerinde tanıtıldı. Nash dengesi, her oyuncu için bir strateji sıralamasıdır. Bir oyuncu için rakiplerin hamleleri veri iken yapabileceğinin en iyisini yaptığı hamleler setidir. Oyuncular stratejilerini değiştirerek kazanımlarını artıramazlar. Bu nedenle kararlı ve istikrarlıdır. Teori, ekonomi , siyaset bilimi, finans, psikoloji, biyoloji vb. Gibi farklı alanlarda çok sayıda uygulama sunmaktadır . Oyun teorisi çerçevesi, kurumsal finans, portföy yönetimi ve yatırım bankacılığı da dahil olmak üzere finansın farklı alanlarında uygulanabilir. Oyun teorisi uygulamasının en popüler alanlarından bazıları:
Varlık fiyatlandırması
Sermaye Yapısı
Kurumsal Yönetim
Birleşme ve Devralmalar
Kooperatif / Kooperatif Dışı
Muhtemelen oyun teorisinde tartışılan en yaygın oyun türüdür. Ortak oyun ortamlarında, katılan oyuncular birbirleri arasında bağlayıcı anlaşmalar oluşturabilir ve kararlar bir koalisyon (bir grup oyuncu) tarafından verilir. Bir koalisyon tarafından alınan karar, oyuncular arasında dağıtılması gereken getirilere yol açar. Diğer yandan, işbirlikçi olmayan bir oyun, oyuncuların bağlayıcı anlaşmalar oluşturamadıkları durumları dikkate alır. İşbirlikçi olmayan oyun teorisi, Nash dengesi belirlemek için bireysel oyuncuların olası stratejilerini ve getirilerini analiz eder .
Simetrik / Asimetrik
Simetrik bir oyun, getirilerin esas olarak diğer oyuncuların tercihlerine değil, her oyuncu tarafından seçilen stratejiye bağlı olduğu bir oyun ayarıyla ilgilidir. Asimetrik bir oyunda kazançlar oyuncular arasında değişiklik gösterir. Böylece, oyuncular aynı stratejiyi kullansalar bile getirileri farklı olacaktır.
Sıfır Toplam / Sıfır Olmayan Toplam
Sıfır toplamlı oyun , kazanç / tek oyuncunun kayıpları diğer oyuncuların kayıpları / kazanç dengelenir. Sıfır toplamlı olmayan oyunlarda, bir oyuncunun kazançları / kayıpları diğer oyuncuların kayıpları / kazançları ile sonuçlanmaz. Başka bir deyişle, sıfır toplamlı olmayan bir oyun kazan-kazan durumuna neden olabilir.
