Rüya Görmek Beyinde Nelere Yol Açar?
Rüya Görmek Beyinde Nelere Yol Açar? – Yüzlerce yıldır insanoğlu rüyaların anlamı üzerine kafa yormaktadır. Eski uygarlıklar rüyaların yaratıcıdan insanlara bir mesaj olduğuna inanmışlardır. 19. yüzyılda ise Sigmund Freud rüyalara farklı bir bakış açısıyla yaklaşmıştır. Ona göre rüya görmek insanın bastırdığı duyguların temsilidir. Düzenli ve sağlıklı bir uykunun genel sağlığımız üzerindeki etkilerini biliyoruz. Öte yandan günümüzde rüyaların gerçek bir amacının olup olmadığı hala büyük bir tartışma konusudur. Ancak bu konuda oldukça fazla teori de mevcuttur.
Rüya Görmek Beyinde Nelere Yol Açar?
Günümüzde Rüya Görmek ile İlgili Teoriler
Modern teorilere göre rüya görmek belki de hiçbir şey ifade etmemektedir. İnsanoğlu her şeye bir anlam ve amaç yüklemeye meyillidir. Fakat rüyalarımız aslında anılarımızın bir sentezidir. Rüyalara yol açan anılar aklımızda büyük yer kaplayan ya da düşüncelerimizi sıklıkla meşgul eden türdendir. Yine de bazıları rüyaların daha derin bir anlama ve beynimizde güçlü etkilere sahip olduğunu savunmaktadır. Peki, nedir bu sebepler ve etkiler?
Hafıza Güçlendirme
İyi bir uyku güçlü bir hafızaya sahip olma noktasında kilit rol oynuyor. Yeterince uyumayan insanlarda unutkanlık ve konsantrasyon eksikliği gibi etkilerin ortaya çıktığını biliyoruz. Rüya etmek ise hafızamız üzerinde doğrudan etkili. REM uykusu sırasında beyin o kadar da ihtiyacınız olmayacak anıları temizleyerek daha faydalı bilgilere yer açıyor. Bu da uzun vadede daha sağlıklı ve güçlü bir hafızanız olmasını sağlıyor.
Evrimsel Sebepler
Canlılar aleminde sadece memelilerin rüya gördüğünü biliyor muydunuz? Bu durum rüyaların evrimsel bir amaca hizmet ettiğini düşündürüyor. Kimilerine göre rüyalarımız hayatımızdaki tehditlerde başa çıkmak için kullandığımız bir araç. Bu tehditlere karşı daha hazırlıklı olmak ve sorunlarımızı daha kolay çözmek için onları görüyoruz.
Duygusal Gelişim – Rüya Görmek Beyinde Nelere Yol Açar?
Beyinde rüya görmemizi sağlayan bölüm aynı zamanda duyguları ve bazı görsel anıları işlemekten de sorumlu. Öyle ki bazı teorisyenler rüyaların ruh halimiz üzerinde bu yüzden bu denli etkili olduğunu düşünüyor. Uykusuz hissettiğimizde gün boyunca daha öfkeli ve olaylara karşı daha tepkili olmamızın sebebi de bu olabilir.
Ayrıca ilginizi çekebilir: Başarıya Giden Yol Uykudan Mı Geçiyor?
Uyku, Rüyalar ve Meditasyon İlişkisi
Berkeley Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma sonucunda rüyaların olumsuz duyguları engellemekten sorumlu olduğu bulunmuştur. REM uykumuz sırasında beynimizin duyguları ve korkuları yöneten limbik sistemi, bu olumsuz duygularla mücadele eder. Böylece beynimizin duygusal aktiviteleri nötr hale gelir.
Daha az REM uykusu uyuyan ve bu yüzden de daha az rüya gören kişiler uyanık oldukları zamanlarda duygularını işlemekte daha fazla güçlük çekerler. Kişilerin duygusal durumu da rüyalar üzerinde etkilidir. Elbette bu teorilerin hiçbiri %100 kanıtlanmamış. Yalnızca rüyaların gerçek bir amacı varsa bu amacın birçok farklı etkiye de sahip olduğu varsayımı mevcuttur.
Rüya Gördüğümüzde Beynimizde Olanlar
Çoğu zaman hatırlamasanız bile aslında herkes rüya görür ve bu rüyaların birçoğu büyüleyicidir. Ancak rüyayla ilgili deneyimler kişilere göre farklılık gösterir. Ortalama bir rüyanın süresi yaklaşık 5 – 20 dakika arasındadır. Bu da gece boyunca birden çok rüya görebileceğiniz anlamına gelir. Birbirinden farklı rüyalar daha yoğun deneyimlerin yansımasıdır.
Bazıları gördüklerini tüm canlılığıyla hatırlarken bazı insanlar ise hiçbir şey hatırlamaz. Kimi insan aynı rüyayı çok defa görür. Bazı kişilerde ise aynı rüyanın görülme olasılığı çok düşüktür. Kimileri rüyalarında bilinçlerini kontrol etme yeteneğine sahiptir, kimileri için ise bu oldukça zordur. Rüyalarımız oldukça renkli olabilecekleri gibi siyah – beyaz da olabilirler.
Ayrıca ilginizi çekebilir: Duygusal İyileşmede Uyku Etkisi
EEG, yani elektroensefalogram bulununcaya dek beyindeki elektriksel aktiviteler gözlemlenemiyor ve ölçülemiyordu. Bu dönemlerde insanların sadece dinlenmek için uyuduğu düşünülüyordu. Aslında uyurken beynimizde farklı farklı aktiviteler oluşuyor. Uyanıklık ve gevşeme düzeyine göre değişmekle birlikte beynimizde alfa, teta, delta ve beta olmak üzere dört temel dalga türü görülüyor.
REM Uykusu Sırasındaki Rüyalar – Rüya Görmek Beyinde Nelere Yol Açar?
Uykunuzun herhangi bir evresinde rüya görebilirsiniz. Ancak rüyaların çoğu REM uykusu sırasında görülmektedir. Bu evrede, beyin uyanıklık durumuna çok yakındır. Bu sebeple de bu evredeki rüyalar çok daha yoğun ve canlıdır. Bu evreden sonra uyanan bir insan gördüklerini daha net hatırlayacaktır.
Harvard’da yapılan bir araştırma sonucunda REM sürecinde görülen rüyanın beynimiz tarafından tasarlanan sanal bir gerçeklik olduğu kanısına varılmıştır. Yani hislerimize bağlı olarak hareket ediyoruz ve uykumuz sırasında da hayal ettiklerimizi hissediyoruz. Bu da yeni bir sorguyu beraberinde getiriyor: uyku sırasında herhangi bir uyarıcıya maruz kalmak rüyalarımızı şekillendirmemizi sağlar mı?
Uyku mühendisliği teknikleri uygulanan bir grup katılımcının uyku sırasındaki vücut ve beyin dalgası örüntüleri incelenmiş. Uygulanan teknikler arasında kişilere uyku sırasında şiddetli koku vermek ya da gözlerinin üstüne sıcak göz maskesi koymak var. Bilindik kokulara ve sıcaklığa maruz kalan kişilerde kalp atışı ve solunum hızlanmış, kas aktivitesi ise artmış. Buna bağlı olarak da REM uykusu sırasında kişilerin daha olumlu hissettikleri rüyalar gördüğü ortaya çıkmış. Tüm bunların sonucunda kabus görme oranı da düşmüş.
Rüyalarımız beynimizi belli bir düzeyde aktif kılar. REM uykusu sırasındaysa beynimizin mantıktan ve planlamadan sorumlu kısmı daha az aktif olur. Bu kısım prefrontal kortekstir. Rüyamız mantıksızca bile genelde uyanıncaya kadar bunun farkında olmayız. Kabuslarımız sırasında canavarların gerçekliğini hissetmemizin sebebi de budur. Rüya görmek konusunda ise insanoğlunun hala öğreneceği birçok şey var.
Ayrıca ilginizi çekebilir: Kalıcı Öğrenme İçin Uyku Şart!
