Vegan Olmak Sağlığa Yararlı mı? Vegan Olmak
Vegan Olmak Sağlığa Yararlı mı? – Giderek daha fazla insan vegan beslenme alışkanlıklarına geçiyor. Son on yılda et ve süt ürünlerini diyetlerinden tamamen kesen insan sayısı artmakta. Örneğin, The Vegan Society’nin araştırmasına göre İngiltere’deki vegan sayısı 2006 ile 2018 arasında dört katına çıktı.
Bu değişimin ana sebeplerinden biri vegan diyetin sağlıklı bir beslenme biçimi olarak görülmesi. Peki bu diyet gerçekten sağılınıza iyi mi? Gerçekten hayatınıza değer katıyor mu? Herhangi bir sağlık sorunu teşkil ediyor mu? Gelin bu soruların cevaplarına birlikte bakalım.
Vegan Olmak Sağlığa Yararlı mı? Vegan Olmak
İnsan Vücudu Üzerinde Etkileri?
Vegan diyetin genellikle lif bakımından daha yüksek olduğu bilinmektedir. Ayrıca kolesterol, protein, kalsiyum ve tuz bakımından omnivor diyete göre daha düşük olduğu düşünülmektedir. Ancak et, balık, yumurta ve süt ürünlerini diyetlerimizden tamamen kesmek konusunda hala yanlış anlamalar ve endişeler vardır.
B12
Yaygın bir endişe, vegan diyetinin yeterli B12 vitamini sağlayıp sağlamadığıdır. B12 sinir hasarını önlemeye yardımcı olur. Et, balık, yumurta ve süt ürünlerinde bolca bulunur ancak meyve veya sebzelerde bulunmaz. Yetişkinlerin günde 1,5 mikrogram B12 vitamini tüketmeleri gerekmektedir.
Gıda Bilimi ve Beslenme Okulu Beslenme Epidemiyoloji Grubu’ndan Janet Cade, “B12 eksikliği, uyuşukluk gibi nörolojik semptomlara yol açabilir. Ayrıca eksikliğin çok uzun süre devam etmesi geri döndürülemez” diyor.
Araştırmacılar,et yemeyenlerin her 1000 kişide 10 daha az kalp hastalığı geçiren kişi olduğunu söylüyor. Fakat bu sayı kriz geçiren insan sayısında 3 daha fazla. Oxford Üniversitesi beslenme epidemiyoloğu araştırmacı Tammy Tong: “Hemorajik inme riskinin daha yüksek olmasının birkaç nedenden dolayı olabileceğini söylüyor.”
Hemorajik inmeye beyindeki bir kanama neden olur. Düşük kolesterol kalp hastalığı ve iskemik inme için koruyucudur. Fakat düşük kolesterol seviyelerinin küçük bir hemorajik inme riskiyle bağlantılı olabileceğini gösteren bazı kanıtlar vardır.
Tong aynı zamanda “Veganlar ve vejeteryanlar ayrıca daha yüksek inme riskiyle bağlantılı daha yüksek B12 eksikliği riskine sahiptir” diyor. Oxford Üniversitesi’nde çevresel sürdürülebilirlik ve halk sağlığı kıdemli araştırmacısı Marco Springmann, ihtiyacımız olan “küçük” miktarda B12’yi besin mayası veya bitki bazlı sütler gibi takviye edilmiş gıdalardan elde etmenin kolay olduğunu söylüyor.
Tong, gıdanın B12 ile güçlendirilmediği ülkelerde vitamin takviyeleri önermektedir. Bununla birlikte, Beslenme ve Diyetetik Akademisi, besleyici mayanın yeterli bir B12 kaynağı olmadığını söylüyor. Veganların takviye almaları veya güçlendirilmiş yiyecekler yemeleri gerektiğini belirtiyor.
Protein
Geçiş yapmak isteyenler için bir başka ortak endişe, vegan diyetinin yeterli protein sağlayıp sağlamadığıdır. Springmann, meyve ve sebzelerde fazla protein olmasa da, bunun endişe kaynağı olmadığını söylüyor.
“Protein eksiklikleriyle ilgili sorunları hiç görmedik, yalnızca yeterince kalori yemeyen insanlarda gözlemledik” diyor. “Protein her şeydedir.”
Endişeli olanlar için soya sütü, inek sütü ile aşağı yukarı aynı miktarda protein içerir.
Demir
Springman, diyetinizin her renkten meyve ve sebzeleri içerdiği sürece vegan bir diyetin demir eksikliğine neden olma ihtimalinin de düşük olduğunu söylüyor.
“Zamanla vücut, diyetimizde ne kadar demir bulunduğuna uyum sağlar. Eğer daha düşük demir alımına sahipseniz, bu demiri daha verimli kullanır” diyor. Springman, dengeli vegan beslenmenin en sağlıklı diyetlerden biri olduğunu söylüyor.
Daha İyi Bir Diyet Var mı? – Vegan Olmak Sağlığa Yararlı mı?
Springman, “Vegan diyetinin peskataryen ve vejeteryandan daha iyi performans gösteren en sağlıklı diyetlerden olabileceğini bulduk. Çünkü vegan diyet meyve, sebze ve baklagillerde daha yüksektir ve bunun sağlığa faydaları başka her şeyi telafi eder.” diyor.
Springman, Omega 3 içeren chia, kenevir ve keten tohumlarının tüketilmesini öneriyor. Ayrıca çeşitli renklerde, kabuklu yemişler, kepekli tahıllar ve fasulye ve mercimek içeren bol miktarda meyve ve sebze yemeyi tavsiye ediyor.
Sağlıksız gıdalardan bahseden Springman, vegan abur cuburların artan popülaritesinden endişe duyuyor. “Bu abur cubur vegan ikameleri size sağlıksız bir omnivorla aynı tüketim profilini verir” diyor.
Cade, vegan diyetinin düşük kalsiyum alımı nedeniyle daha yaygın olabilecek kemik kırıkları dışında daha iyi bir genel sağlıkla bağlantılı olduğunu belirtiyor.
“Ancak, meyve, sebze, baklagillerde yüksek ve ette düşük olan Akdeniz diyeti gibi nispeten ihtiyatlı bir omnivor diyet uygulayabilirsiniz. Bu tür omnivor diyetin en az vegan diyeti kadar sağlıklı olduğunu gösteren kanıtlar vardır.” diyor.
Kısacası veganlığın diğer herhangi bir diyetten daha sağlıklı olup olamayacağını kesin olarak bilemiyoruz. Özellikle de uzun vadeli sağlık etkileri söz konusu olduğunda, yapılması gereken daha çok araştırma var. Fakat uzmanlar, en iyi vegan diyetinin nasıl olması gerektiğinden eminler. Çok sayıda meyve ve sebze, B12 takviyesi ve daha az vegan abur cubur!
