Finlandiya: Bataklıklar Diyarında Gerçekleşmiş Bir Ütopya
Finlandiya: Bataklıklar Diyarında Gerçekleşmiş Bir Ütopya –Gerçekten de öğrencilere not verilmiyor mu? Bu öğrenciler sınıfı nasıl geçiyor? Okul günde 3–4 saat mi? Çoğu insan Finlandiya’nın adını bu sorularla duymakta. Peki, eğitimi dışında Finlandiya’nın öne çıkan özellikleri yok mu?
Finlandiya günümüzde eğitimiyle ön plana çıkmış bir ülke fakat eğitiminin dışında Finlandiya hakkında bilmeniz gereken o kadar şey var ki. Gelin şimdi Finlandiya’ya tüm yönleriyle bir bakalım.
Finlandiya: Bataklıklar Diyarında Gerçekleşmiş Bir Ütopya
Genel Bakış
Kuzey Avrupa’da Baltık denizinin kıyısında yer alan İskandinav ülkelerinden biridir. 1811 yılına kadar İsveç egemenliği altında bulunmuştur. Bu zamanlarda tüm güç İsveç’in elindeydi. Finliler arasında okuma yazma bilen kişi çok azdı. İktidarda, sanayide, ticarette, okulda tüm alanda İsveçliler egemendi.
1809 yılında Rusya ile İsveç arasında çıkan savaş sonucunda Rusya, Finlandiya’yı istila etti. Rusya, Finlilere şu soruyu sordu: Bundan sonra İsveç yönetiminde mi kalmak istersiniz yoksa iç yönetimde bağımsız olmak şartıyla Rus yönetimine mi geçmeyi istersiniz? Fin milleti, Rusya’ya ilhak olmayı kabul etti.
Finlandiya ülkesinin asıl adı Suomi’dir. Kelime anlamına da bakacak olursak Suomi, bataklıklar diyarı anlamına gelmektedir. Finlandiya tam da böyle bir ülkedir. Toprakları verimsiz, bataklıklardan oluşan, kayalıklarla dolu… Rusya da bu yüzden Finlandiya’yı pek önemsemiyordu. Rusya’nın amacı, herhangi bir ülkeyle savaş çıkarsa Finlandiya’ya yakın olan kendi başkentini korumaktı. Olası bir saldırıda başkentine gelinmemesi için Finlandiya’yı işgal etmişti.
Rusya`ya bağlanınca içte bağımsızlık kazanan Finliler kendi kültürlerini geliştirme imkanı buldular. Bu sayede kültürlerine sahip çıkarak bir millet olma yolunda ilerlediler. 1. Dünya Savaşı çıktığında Finlandiya bu savaşa katılmamış olmasına rağmen savaş sayesinde yayılan milliyetçilik akımı Fin halkını uyandırdı ve 1917 yılında Finlandiya bağımsızlığını ilan etti.
Finlandiya’nın Yükselişi
Grigory Petrov ‘Beyaz Zambaklar Ülkesi’ kitabında Finlandiya’nın Snelman isimli bir aydının önderliğinde idealist öğretmeniyle, memuruyla, din adamıyla, ordusuyla nasıl yükselişe geçtiğini anlatıyor:
Kanunun öğreticisi: Memurlar
Snelman öncelikle kanun adamı olan memurlardan başlıyor. Bir ülkenin vatandaşlarının kanunlara uyması konusunda memurların model olduğunu açıklamaya çalışıyor. Snelman’ın düşüncesi şuydu: Kanunsuzluğun en büyük öğreticisi memurlardır yine kanunları öğreten de memurlardır. Bu yüzden Snelman memurlar için birçok konferans düzenlemiş ve memurlara karşı sevgi ve güvenin artmasını sağlamıştır.
Eski usulleri terk etmek yeniliğe yer açmak
Finlandiya’nın başarısının altında yatan etmenlerden biri de eski işleyişi terk etmektir. Devlet dairelerinde yeni ve gerçekçi yöntemlere geçince başarı da kaçınılmaz olmuştur.
Her yönden millileşmek
Finlandiya’nın ilk olarak İsveç egemenliğinde sonra da Rus egemenliğinde olduğunu yazımızın başında belirtmiştik. Finlandiya İsveç egemenliği altında olduğu zamanlarda tüm kurumlarında İsveç memurlar vardı. Rus egemenliğine geçildiğinde bunu yavaş yavaş değiştirdiler. Kendi doktorlarını, öğretmenlerini, mühendislerini yetiştirerek İsveç memurları yerine kendi öğretmenlerini, doktorlarını yani kendi insanlarını yerleştirdiler.
Biz kışlayı bir halk okuluna dönüştüreceğiz. Hatta bir üniversite haline getireceğiz. Öyle ki her bir asker, kışlada yaşadığı günleri yaşamı boyunca sevgi ve övgüyle ansın; kışladan öğrendiklerini hayatında başarıyla uygulayarak gurur duysun.
Beyaz Zambaklar Ülkesinde /Grigory Petrov
Millileşme her kurumda olduğu gibi orduya da geldi. Orduda İsveç askerleri yerine Finliler olmaya başladı. Sonrasında orduda eğitim şarttı ve bu eğitimden subaylar sorumluydu. Subaylar askerleri hiç usanmadan saatlerce eğitti ve bunun sonucunda her yönden yükselişe geçen bir Fin milleti ortaya çıktı.
Ailede başlayan eğitim
Aileler çocuklarına yükledikleri büyük sorumlulukları fark ettiler. Bunun da ötesine geçerek pedagogların görüşlerine başvurdular. Çocukların eğitimi ciddiye alındı ve böylece sorunlar tek tek çözüme kavuşmaya başladı. Finlilerin yükselişi devam etti.
Günümüzde Finlandiya
- Başarılı eğitim sistemi
Öğrenciler 7 yaşında okula başlıyor. Ebeveynlerinden bağımsız olarak okula gidip geliyorlar ve ders çalışma sorumluluklarını üstleniyorlar. Öğrencilere eğitimin ilk altı yılı herhangi bir not verilmiyor. Bir günde dört saat eğitim görüyorlar bunun yanında haftanın iki saatini mesleki gelişimleri için eğitimlerine ayırıyorlar. Öğrencilere ödev verilmiyor, öğrenme faaliyeti okulda gerçekleşiyor. Belki de en önemlisi: Ülkede özel okul yok. Eğitimde eşitlik var ve harcamalar devlet tarafından karşılanıyor.
- PISA’nın önde gelen isimlerinden
PISA, Öğrenci Değerlendirme Programı adında Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü tarafından 1997’de geliştirilen, uluslararası çapta üç yılda bir 15 yaşındaki öğrencilerin başarısını inceleyen bir araştırmadır. Finlandiya da bu araştırmada en başarılı sonuçları alan ülkelerden biridir.
- Dünyanın en mutlu ülkesi
BM 2020 raporuna göre Finlandiya dünyanın en mutlu ülkesi.
- Tarihi yapısı, meydanları, müzeleri, doğal güzellikleri…
O bataklıklar diyarından bu günlere gelen Finlandiya kendisine birçok turisti çekmekte; tarihi yapısı, meydanları ve gölleriyle görenleri kendine hayran bırakmakta. Sizler de mutlaka bir gün bu tarihi daha yakından incelemeli ve doğal güzelliklerini canlı canlı görmelisiniz.
Kaynak:
– Grigoriy Petrov, (2006), Beyaz Zambaklar Ülkesinde, Hayat Yayınları, İstanbul (Çeviri: Prof. Dr Ali Haydar Bey)
