Geçmişin Bilim Kurgusu Bugünün Gerçeği: Yapay Zeka
Seneler hızla ilerlerken teknoloji alanındaki gelişmeler de bizi bir o kadar heyecanlandırıyor değil mi? Önceden sadece hayal gibi gelen, filmlerde görüp büyülendiğimiz o fikirlerin bir çoğu artık gerçek. Bu yazımızda bizi en çok etkileyen hatta çok daha fazla etkileyecek bir konuyu ele alıyoruz. Yapay zeka… Bugünlerde en fazla duyduğumuz teknolojilerden biri o ve onun sınırını çizmek mümkün değil.
Peki, nedir bu yapay zeka?
En basit tanımıyla, kendi kendine öğrenebilen bir sistem demektir.
Şöyle açıklayalım. Siz eğer bir fonksiyon tanımlayıp işletmeye başlarsanız iş gören bir sisteminiz olur. Fonksiyonları çoğaltır ve birbiriyle etkileşime sokabilirseniz artık karmaşık işlemleri yapabilen bir sisteminiz olur. Ancak bir sisteme fonksiyonlar yazmayı öğretebilirseniz sizin akıllı bir sisteminiz olur ve artık her şey çok daha hızlı ve gelişebilir boyuttadır.
Yapay zeka ve benzeri kavramların, 1900’lerin başındaki fantastik romanlarda geçtiğini hatırlar mısınız? Orada genelde robotumsu şeylere insan özellikleri eklenirdi ve o olağanüstü fikirler bizleri şaşırtırdı. Bugün, bu durum bizim gerçeğimiz olarak hayatımızda. Peki yapay zekanın temeli nereden geliyor? Alan Turing, 2. Dünya Savaşı’nda Hitler’in Enigma sistemini Turing Makineleri ile çözüp bilgisayarın ve haliyle de yapay zekanın temelini atmış bulunmaktadır. Yapay zeka kelimesi ise ilk kez 1955 yılında Stanford Üniversitesi’nden John McCarthy tarafından kullanılmıştır. Sonrasında ise seviyelerle ilerleme göstererek bizleri daha da heyecanlandırmaya devam etmiştir.
@alexknight
Bilim insanları yapay zekaları gelişmişliklerine göre 3 seviyede inceliyorlar.
1.seviye
En basit olan ve sadece belirli fonksiyonlarda uzmanlaşmış yapay zekalar. Ona verilen dataları değerlendirip en hızlı şekilde (insan beyninden milyar kere daha hızlı) hesaplamalar yaparak sonuca ulaşıyor.
Teknoloji haberlerinde duyduğumuz dünyanın en iyi Go ya da satranç oyuncusunu yenen bilgisayar kavramı işte tam bunların ürünü. Çünkü sadece satranç oynamak için yaratılmış bir zeka. Bütün enerjisini bunun için harcayabiliyor. Görevi karmaşık fonksiyonları çözmek sadece.
Bunların yanında gündelik hayatımızda kullanılan navigasyonlar da birer yapay zeka örneği. Bütün sistemlerden gelen sinyaller ve ortalama hızlarla kendi datasını alıp ona göre en uygun yolu size öneriyor.Ya da Google Translate, sesleri algılama konusunda gelişmiş bir sistemle, yazılan kelimeleri, yüklenen (yüklenebilen) çevirilerle istenilen dillere çevirebilme fonksiyonlarında birer uzman ve bunları bir arada kullanabiliyor.
Bunların dışında kendi müziğini yapan, kendi resimlerini çizen, kendi senaryosunu yazan hatta kendi filmini çeken birçok yapay zeka mevcut.Ama 1. Seviye tam da dediğimiz gibi belirli bir düşünme sistemi üzerinde gelişim yapabiliyor.Yapay Zeka şimdiye kadar ‘düşünme’ isteyen neredeyse her şeyi yapmayı başardı, fakat insanlar ve hayvanların ‘düşünmeden’ yaptığı birçok şeyde başarısız oldu.Çünkü insanlar ve hayvanlar bunlar için milyonlarca yıldır evrimleşiyor. İnsanların sistemlerinde, farkında bile olmadan yaptıkları birçok hareket bu evrimin ürünü. Ancak bunu yeni ortaya çıkan bir tür olarak varsayabileceğiniz yapay zekadan hemen beklemek oldukça zor olabiliyor.
İşte burada 2. Seviye yapay zekaya çıkıyor yolun sonu.
Bu seviye insan kadar zeki olan, algılayabilen, yorumlayabilen, nitelendirebilen ve ayırt edebilen seviyelerdir. İnsanlar bu seviyeye çıkmaya çalışıyorlar ama iş hçte kolay değil. Çünkü yeni ortaya çıkan bir ‘zeka’ yı geliştirmekten bahsediyoruz.Ancak bu sistem için inanılmaz yatırımlar ve çalışmalar var. Facebook’un kurucusu Zuckerberg ve arkadaşları bunların başında. En son bir dil öğretme robotlarına gerçek zamanlı olarak kelimeler öğretilmeye çalışıldı, tıpkı bir bebeğe öğretilir gibi. Bu ‘kapı’, bu ‘mavi’, bu ‘masa’ gibi. Daha sonra bunları öğrenen yapay zeka yavaş yavaş konuşmayı öğreniyordu ve mükemmel bir gelişmeydi insanlık için. Bize benziyordu çünkü. Daha sonra aynı robotlardan iki tanesini aynı ortama koydukları zaman işlerin rengi biraz daha değişti ve iki robot kendi aralarında insanların anlayamadığı bir dilde konuşmaya geçtiler. Bildiğimiz iletişim kuruyorlardı ve insanlar bunu algılayamıyordu. Hemen fişleri çekildi. En azından enerji sistemleri hala bizim ellerimizde.
Tam bu noktada da insan ötesi 3.seviye yapay zeka ortaya çıkıyor.
Kendi kendine enerjisini üretebilir, hatta atomlara bile hükmetmenin bir yolunu bulmuş olabilir. Bunlar biraz fantastik olsa da ana mekanizması kavrayabilme olan bir sistemden bahsediyoruz. İnsanların yaptıklarına bakarsak, ve insan ile zeka farkı olan yaratıkların yaptıklarına bakarsak ince bir çizginin bile neler yaratabileceğini görebiliyoruz hemen (bkz: insanlar ve şempanzeler). İşte bu noktada insandan kat ve kat daha hızlı, onlarca kat daha zeki olan bu üçüncü seviye yapay zekalar bizim hayal gücümüzü zorluyor. Tabii birkaç öneri, tahmin var.
Bir kahin olarak çalışabilir. Şuan Google bize bunu bir nebze yapmaya çalışıyor. Sorulan sorulara cevap verme özelliği ile. Ancak çözümleri ya da geliştirilmesi istenilen sistemler konusunda da yardımcı olacaktır. Tabi bunların hepsi gerçekten kötü niyetli olmayan bir yapay zeka sisteminde gerçekleştiğinden bahsediyoruz. Çünkü bizden daha üst bir kavramdan bahsediyoruz. Algılamak çok zor, ancak bunu yakalamak için önerim şempanzeler, kediler, köpekler vs. ile kendi beynimizi, yapabildiklerimizi ve tarihlerimizi kıyaslamak. Bu tarihi, üçüncü seviye yapay zeka çok hızlı bir şekilde gerçekleştirebilir.
Neden Yapay Zeka?
@adrienmilcent
Neden Dünyanın en zengin insanları bu konuda inanılmaz paralar harcıyor? Acaba bu iş biraz kontrolsüz ve hızlı mı ilerliyor? Yapay zekanın Dünya’da ekonominin yakın geleceğini şekillendireceği noktasında neredeyse herkes hem fikir. Bu öncelikle ekonomik bir olay. Dünyanın güç dengelerini değiştirebilecek bir parametre olarak görülüyor. Bu tıpkı 2. Dünya Savaşı’ndan sonra Amerika ve Rusya arasındaki uzay savaşlarına benziyor. Devletler yatırım olanaklarının neredeyse hepsini bu alana yatırma peşinde.
Bunun dışında yapay zeka 4. Endüstriyel devrimi de doğurdu için, yine ekonomik gücü elinde bulundurmak isteyen bir dünya için bunun savaşları var ortalıkta.
Aynı zamanda yapay zekanın kısa bir zamanda (insan için bir nesil) insanı geçebilme ihtimali oldukça korkunç bir fikre dönüşüyor ve tam olarak etkileri kestirilmeden inanılmaz bir hızda ilerleme kaydediliyor.
İnsanlar gelecek bir zamanda bütün işlerini yapay zekalara devretmiş sadece kendi beyinleri ve düşünceleri ile tahmin edilemeyen bir hayali dünyaya erişebilir mi? Yahut, ileri düzeyde bir yapay zekanın evcil hayvanı gibi de hayatımızı sürdürüyor olabiliriz, kim bilir.
