Dünya’nın En Ünlü Sandalyeleri ve Onların Hikayeleri
Dünya’nın En Ünlü Sandalyeleri ve Onların Hikayeleri – Sandalyeler içerisinde birçok şeyi barındıran bir tasarım harikasıdır. Mühendisliğin, materyalizmin, pratikliğin, hayal gücünün ve hatta mimarlığın bir birleşimidir. Mimarlığın burada yer alması bizleri şaşırtabilir ancak bunun en büyük nedeni çoğu ünlü sandalyenin mimarlar tarafından dizayn edilmiş olmasıdır. Bunun sebebi de sandalyelerin aslında birer yapıya benzemesi olabilir. Çünkü yapılarda olduğu gibi bir sandalye tasarlarken de hayal gücüyle yapılabilitesini dengede tutmak önemlidir. Hatta belki de yapılan tasarımlara çoğu zaman sandalye demektense bir oturma elemanı diyebiliriz çünkü sandalye dediğimizde aklımıza kazınmış bir şekil vardır. Klasik olarak beynimiz dört ayağı, sırt ve oturma bölümü olan bir imaja yönelir. Aslında aynısını konut dediğimizde aklımıza ilk olarak klasik apartman yapısının gelmesine de benzetebiliriz.
Burada gördüğümüz oturma elemanları yıllara meydan okumuş olanlar. Çoğunluğu geçtiğimiz yüzyılın başlarıyla ortalarında tasarlandı ve üretildi. Bu zaman aslında çok aşina olduğumuz ‘Mid-Century Modern’ yani Yüzyıl Ortası Modern Mimari Dönemine denk gelmektedir. Bu dönem birçok tasarım unsurunu etkilemekle beraber yaklaşık 1940 yılında başlayıp 1970’lere kadar uzanmıştır. Hatta şu an bile tasarım üzerinde yarattığı etkileri görmekteyiz. Bu oturma elemanları da bu dönemin belki de en meşhur ürünlerinden bazılarıdır. Dünya’nın en ünlü sandalyelerine Barcelona chair ile başlayabiliriz.
Dünya’nın En Ünlü Sandalyeleri ve Onların Hikayeleri
Barcelona Chair
Ludwig Mies van der Rohe tarafından 1929 yılında tasarlanan Barcelona Chair, bir sandalyeden çok mimari açıdan da bir eserdir. Bu tasarım Mimar Mies ile bütünleşmiş daha sonrasında o dönemin ve kendisinin de simgesi olmuştur. Barcelona Chair aslında Mies’in tasarladığı Alman Pavyonu’nu Kralın ziyaret edeceği öğrenildikten sonra tasarlanmıştır. Bauhaus ve modernizm akımlarının temsilcisi olan Mies yaptığı yapı için de özel bir oturma elemanı tasarlamak istemiş ve yine bunun için de arkasında çok önemli geometrik çalışmalar yapmıştır. İlk başta sandalyeden 2 adet üretilmesine rağmen sonrasında seri üretime geçilmiş ve halen daha çoğu yerde rastladığımız ikonik bir sandalye haline gelmiştir.
Üstte de fotoğrafı bulunan bu ikonik yapıyı virtual olarak keşfetmek isterseniz eğer buradan gezebilirsiniz.
The Grand Confort
İlk olarak Mies ile başladıktan sonra haksızlık olmaması açısından Le Corbusier ile devam etmek gerekir. Modernizmin en önemli temsilcilerinden olan Le corbusier The Grand Confort’u bir yastık sepetine benzetir ki gerçekten de yapısı gereği ona benzer. Kendisi bu sandalyeyi geleneksek kulüp sandalyelerine bir cevap olarak kendi akımına uygun bir şekilde 1928’de tasarlamıştır. Bu sandalyenin en büyük çıkışı ise 1968 yılında olmuş ve halen daha göz alıcı bir şekilde yerini korumaktadır.
Panton chair
Panton chair Verner Panton tarafından 1960 yılında tasarlanmıştır. Bu sandalye malzemeden enjeksiyon kalıp kullanılarak üretilmektedir. Yapısal bütünlüğünü bu ikonik şekille beraber koruması başlı başına hayran olunası bir sandalyedir.
Thonet’in Ünlü Sandalyeleri 214 ve 209
Tasarladığı her şey ikonik bir objeye dönüşen Thonet’in tasarladığı sadece bir sandalyeden bahsetmek haksızlık olurdu. Bu yüzden Thonet’in en bilinen iki sandalyesinden ilki olan ve hepimizin eski zamanlardan özellikle çok aşina olduğu meşhur 214 ile başlayabiliriz. Modern sandalyenin en önemli yeniliklerinden biri ahşabın buharla bükülmesine izin veren cihazın icadıdır. İşte Micheal Thonet de bu teknolojiyi kullanarak bu sandalyeyi 1850’lerde tasarlamıştır. Daha sonrasında ise yine aynı teknikle bu sefer Gebrüder Thonet tarafından tasarlanan 209 ise Modernizm’in temsilcisi haline gelmiştir. Bundaki en büyük katkıyı ise Le Corbusier yapmıştır. 209’u gördüğünde çok etkilenip tasarladığı birçok yapıda bu sandalyeyi kullanmıştır.
Breuer’in Ünlü Sandalyeleri – Wassily Chair
Modern mobilya tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri de yine bir Mimar olan Marcel Breuer ile olmuştur. Kendisi Dünya’nın en bilinen sandalyelerinden ikisini tasarlamıştır. Bu iki sandalye de aslında Bauhaus geleneğinin en önemli göstergelerindendir. İlk olarak 1926 yılında B3’ü yani günümüzde bilinen adıyla Wassily chair’ı Baushaus’ta görev yaparken tasarlamıştır. Sandalyenin sonradan Wassily olarak anılmasının sebebi ise Breuer ile aynı zamanda Bauhausta görev yapan Ressam Wassily Kandinsky’nin bu sandalyeleri çok beğenmesi ve Breuer’in Wassily’nin odası için kopya oluşturmasıyla gelişmiştir. Sanılanın aksine sandalyeler Wassily Kandinsky için tasarlanmamıştır.
Cesca Sandalye – Dünya’nın En Ünlü Sandalyeleri
Bir diğer meşhur sandalyelerden biri ise B32 yani bilinen adıyla Cesca Chair’dır. Breuer bu iki sandalyeyi tasarlarken bisiklet gidonlarından ilham almıştır. Wassily chair daha soyut, karmaşık ve heykelsi olmasına rağmen Cesca daha basit, konforlu ve insanı havada süzülüyormuş gibi hissettiren bir sandalyeydi.
Lounge & Ottoman
Bir diğer kalıpları bozan tasarımcılar ise Charles ve Ray Eames’dir. Hepimizin belki de en çok gördüğü sandalyelerden birkaçı tasarlamışlardır. İlk olarak Lounge & Ottoman ile başlayabiliriz. Baktığmızda oturduğumuzdaki o konforu anlayabileceğimiz nadir oturma elemanlarından birisidir. 1956 yılında bükülmüş kontraplak kullanılarak tasarlanmıştır.
Eames’in Ünlü Sandalyeleri Bitmiyor – Lounge Chair Wood
Bir diğer Eames sandalyesi ise LCW’dır. Yani Lounge Chair Wood. Yine bu sandalyede de kontraplağın farklı formlarının birleştirilmesi sonucunda tasarlanmıştır. Eames, 2. Dünya Savaşı sırasında kontrplağı bileşik formlara dönüştürebilen bir makine geliştirmeye yönelik araştırmalarından çıkan sonuçları burada kullanmıştır.
Eames Sandalye
Son olarak da zamansız ve yine Mid-Century ürünü olan bir başka sandalye ise Molded Shell Chair’dır. Bu sandalyeyi Charles Eames Düşük Maaliyetli Mobilya Tasarım Yarışması için tasarlamıştır ve ikincilik ödülü almıştır. Hatta katkı sunduğu bir diğer sandalye olan Chaise ise mansiyon ödülü almıştır. Yarışmadan sonra da üretimine sancılı da olsa geçilmiş ve günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır. Şu anda da Eames sandalye diye arattığımızda ilk karşımıza da bu sandalye çıkar. Artık sandalye kendi ismiyle değil tasarımcısının ismiyle anılmaktadır.
Kaynak: Bauhaus akımı, Mid Century Modernizmi, Modern mimarlık ve şehircilik tarihi.
