Tükenmişlik Sendromu Nedir? Baş Etme Yolları Nelerdir?
Tükenmişlik Sendromu Nedir? Baş Etme Yolları Nelerdir? – Günlük hayat stresi, iş yorgunlukları, maddi zorluklar, ilişkilerde yaşanan sıkıntılar gibi birçok farklı baskı nedeniyle bireyde güç ve enerji kaybı ve sonrasında iç kaynaklarda tükenmişlik yaşayabilir. Bu tükenme, aslında stresle çok aktif bir şekilde mücadele edememeniz sonucunda oluşur. Bu durum tükenmişlik sendromu olarak adlandırılırken, hem duygusal anlamda tükenmeyi hem de duyarsızlaşmayı ortaya çıkarır.
Tıp literatüründe inceleme yapıldığında, bu olayın ortaya çıkmasını ifade eden bazı belirtiler görülmektedir. Örneğin, duygusal, davranışsal ve bedensel olarak farklı belirtiler görülebilir. Duygusal bağlamda kişisel güvenin çökmesi ve değersiz hissetme ya da kendini soyutlanmış gibi görme hatta tatminsizlik ortaya çıkabilir. Bu bağlamda belirtilerin daha kapsamlı incelenmesi, sendromun ortaya çıkışını daha rahat ifade etmeye yardımcı olacaktır.
Sendromun Belirtileri Nelerdir?
Bireyde tükenmişlik gibi bir durum ile karşılaşıldığında, belirtildiği şekilde davranışsal, duygusal ve bedensel emareler ortaya çıkmaya başlar. Ayrıca kişinin cinsiyeti, çalışma süresi, sosyal destek, sosyal özellikleri, aldığı ödüller, iş yerine karşı duyguları, adalet duygusu gibi birçok farklı özellik de bu sendromda etkileri azaltabilir veya yükseltebilir.
Davranışlara bağlı belirtiler incelendiğinde, çok aşırı duyarlı olmak, kurallarda katı davranmak, sürekli savunma halinde bulunma, ani tepkiler, sinirlilik ve suçlama gibi duygular ön plana çıkmaktadır. Ancak bedensel belirtiler arasında ise
- Aşırı yorgunluk,
- Uykuda bozulma,
- Güç kaybı,
- Mide problemleri,
- Aşırı nefes darlığı gibi noktalar görülür.
Son noktada duygusal belirtilerde ise bahsedildiği şekilde güvensizlik, huzursuzluk, isteksizlik ve hayata karşı tükenme gibi noktalar ön plana çıkar.
Tükenmişlik Sendromu Nasıl Gelişir?
Genellikle kişilerde tükenmişlik 4 evre ile birlikte ortaya çıkar. Bu kapsamda ilk aşamada kişiler gayet heyecanlı, istekli ve hayata karşı motive bir durumdadır. Hatta bu dönemde var gücü ile çalışan kişi, geleceğe dair planlar dahi gerçekleştirir. Bir sonraki aşamada ise mesleğinden tatmin olamama gibi bir durum ortaya çıkarken, giderek iş hayatına karşı isteği azalır. İş hayatındaki çok küçük sorunlar dahi çok büyük rahatsızlıklara neden olabilir.
Üçüncü aşamada kişiler örgütlerde görülen çarpıklık ve kuralsızlıkların asla düzelmeyeceğini düşünmeye başlar. Artık bundan sonra dördüncü aşamaya geçildiğinde ise kişi büyük bir karamsarlık yaşar. Çalıştığı kuruma, mesleğine ve işine karşı ilgisini kaybeder. Kişi artık umutsuzluk ile karşılaşır, maddi ve sosyal güvence zorunluluğundan dolayı mecburen çalışmak zorunda olduğunu hisseder. Bunun sonucunda da kişisel başarısızlık ile karşılaşırken, sosyal hayattan ve dünyadan çekilme hissi ortaya çıkar.
Tükenmişlik Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Kişinin sosyal yaşamını ve psikolojisini alt üst eden tükenmişlik ilerleyen düzeylerde tedavide değişiklikler ortaya çıkar. Şiddetli olmayan sıkıntılarda iş yaşamında ve sosyal hayatta düzenlemeler yeterli olabilir. Ancak şiddetli hale gelmiş bir sendromda kişi, iş yaşantısı ve günlük hayatında radikal değişiklikler gerçekleştirilmeli hatta ilaç tedavisine ve psikolojik tedaviye başvurmalıdır.
Şiddetli bir sendrom yaşayan kişilerde kişi kendine yeterli vakit ayırmalı, hobiler kazanmalı, bunları hayatının bir parçası haline getirmelidir. İşi işte bırakarak, yeterli miktarda dinlenmeyi, sevdikleriyle vakit geçirmeyi, dengeli beslenmeyi, uyumayı ve spor yapmayı seçmelidir. Aslına bakılırsa, bu sendromda küçük önlemlerin başında alınması, ciddi problemlerin yaşanmasının önüne geçerken, tedavinin hızlı bir şekilde elde edilmesi çok önemlidir.
