Robot Nao: Lütfen Beni Kapatma!
“Westworld” ve “Blade Runner” gibi popüler bilim-kurgu öykülerinden bazılarında insanlar, robotlara karşı sistematik olarak acımasız olarak tasvir edilmiştir. Bu zalimlik genellikle ezilen androidlerin ayaklanmasına yol açmış ve neticede öykü insanlığın tahrip edilmesine varmıştır. Ancak PLOS dergisinde yayınlanan yeni bir çalışma, robotlara “sosyal” ve “otonom” oldukları düşünüldüğünde büyük sempati duyulduğunu ortaya çıkardı. Birkaç test konusunda robotlar sorulduğunda onlara karşı duyulan sempati ortaya çıktı. Robot, kapatılmaması için yalvartıldı. Neticede robotun geri dönmeyeceğinden korkanlar onu kapatmadılar.
Deney Nasıl Gerçekleşti?
Katılımcılara, Nao adlı robotun etkileşim yeteneklerini geliştirecek yeni bir algoritmanın test edilmesine yardımcı olacakları söylendi. Katılımcılar yaklaşık 10 dakika boyunca küçük robot Nao ile etkileşime girmek için bir odada yalnız kaldı.
Ses-etkileşim alıştırmalarının bir kısmı sosyal olarak değerlendirildi, bu da robotun doğal ses dili ve dostça ifadeler kullandığı sonucunu ortaya çıkardı. Diğer hareketler basit ve işlevseldi. Yani mülayim ve kişisel değildi. Daha sonra diğer odadaki bir araştırmacı katılımcılara, “İsterseniz, robotu kapatabilirsiniz.” dedi.
Robot Nao, katılımcılar arasından rastgele seçilen bir kısmına “Hayır! Lütfen be kapatmayın! Tekrar açılmamaktan korkuyorum!” şeklinde yalvardı. Sonuçta araştırmacılar, bu isteği duyan katılımcıların robotu kapatma isteğini reddetme olasılığının daha yüksek olduğuna ulaştılar.
@businessinsider
Robot, 43 katılımcıdan kendisini kapatmamasını istedi ve 13’ü onu dinledi. Test deneklerinin geri kalanının ikna olmasalar da beklenmedik bir istekle biraz durakladıkları görüldü. Robotu devre dışı bırakmaya karar vermeleri iki katı daha uzun sürdü ve bunu istemeye istemeye yaptılar. Katılımcılar robotun kapanmasından önce onunla “sosyal” etkileşime girdikleri için robotun talebine uyma olasıklarının daha yüksek olduğunu gördüler.
İlk olarak The Verge tarafından bildirilen çalışma, insanların medya ile (elektronik ve robotları da içeriyor) insanlar için kullandıkları aynı sosyal kurallarla aynı şekilde etkileşimde bulunduklarını öne süren “medya denklemi teorisini” incelemek üzere tasarlanmıştı. İnsanlar, normalde sosyal durumlarda kullandıkları dili elektronik cihazlar için de kullanıyorlar. Örneğin Alexa. Araştırmalar, bazı insanarın Alexa kendileri için görevlerini yerine getirirken, “lütfen” veya “teşekkür ederim” demeye mecbur hissettiklerini gösterdi.
Bu Neden Oluyor?
Nao’yu kapatmayı reddeden 13 kişiye bu kararı vermelerinin nedeni soruldu. Bir katılımcı Almanca cevap verdi: “Nao çok tatlı ve endişeyle bunu yapmamamı istedi.” Bir diğeri şöyle dedi: “Bir şekilde onun için üzüldüm.”
@businessinsider
Birçoğu Almanya’daki Duisburg-Essen Üniversitesi’ne bağlı araştırmacı bunun nedeninin ne olabileceğini şöyle açıklıyor:
“İnsanlar bir engelle tetiklendiğinde, robot denkleminde bir makineden ziyade bir insan gibi davranmaya eğilimleniyor ya da en azından medya denklem teorisinin temel ifadesine dayanan, açık kalma talebine uymayı düşünüyor. Böylece insan kapanma durumu oluşmasa bile etkileşim ortağı ile diğer elektronik cihazları ya da özerkliği olmayan bir robotu kurtarmaktan çok bir insan etkileşim ortağı gibi, özerklik ipuçları veren bir robotu kurtarmaya eğilimli oluyor.”
Bu deney kayda değer bir çalışma ise her şeyden önce insan-android etkileşiminin geleceği için bir umut olabilir. Androidlerin baş kaldırmasını istemeyiz. 🙂
