Rejenerasyon – Geleceğin Tedavi Yöntemi
Rejenerasyon – Geleceğin Tedavi Yöntemi – Doğal ve beşeri hayat, olağan sirkülasyonunu sürdürebilmek için çeşitli mücadelelere sahne olmaktadır. Doğal hayat içinde tek amaç hayatta kalmak ve aile bireylerinin varlığını sürdürebilmesi için güvenli bir sürü ortamı oluşturmaktır. Bunun içinde doğal sistem içinde canlı hayatının belirli kurallar içerisinde işlerliğini sürdürebilmesi için organizmaların hayatta kalma savaşları ortaya çıkmaktadır. Bu sırada çeşitli yaralanmalar mücadele sırasında meydana gelmekle birlikte bazı canlıların doğal olarak bazı uzuvlarını kaybetmeleri durumunda biyolojik oluşumu itibariyle yenisinin çıkması durumu mevcuttur.
Rejenerasyon Nedir ve Nasıl Oluşmaktadır?
Rejenerasyon, bazı canlılarda doğuştan var olan bir özellik olan kendi kendini yenileme olayıdır. Kopan ve zarar gören bazı organ ve uzuvların kendi kendilerini tamir ederek ya da değişim sağlayarak yeniden başlamasıdır. Rejenerasyon olayı bazı canlılar üzerinde doku düzeyinde bazı canlı çeşitlerinde ise organ düzeyinde, bazı türlerde ise bedensel olarak dış görünüm yüzeyinde gerçekleşir. Rejenerasyon olayında mitoz bölünme aşaması , büyüme dönemi, gelişme aşaması ve yeni doku ve organların gelişimi sırasında farklılaşma durumu ortaya çıkabilir. Canlıların gelişmişlik seviyesi ile rejenerasyon özelliği ters orantılıdır. Yengeç türleri çenesini, semender türleri bacağını, kertenkele tipolojisindeki hayvan türleri kuyruğunu yenileyebilme yeteneğine sahiptirler. İnsanlardaki rejenerasyon olayı doku düzeyinde gerçekleşmektedir. Örneğin, insanda kırılan bir kemiğin onarılması düzeyi, yaraların iyileşme seviyesi, bağırsak iç yüzeyinin ve dil hücrelerinin yenilenme durumu doku düzeyinde gerçekleşmektedir. Karaciğer, deri, mide gibi organlar insanlarda bu yeteneği yüksek olan organların başında gelmektedir.
Hayvanlarda ve İnsanlarda Rejenerasyon
Deniz yıldızı, hidra ve planarya türlerindeki canlılar çeşitli durumlarda kendilerini yenileyebilme potansiyelini barındırmaktadır bünyelerinde. Bu yenileme bir nevi yeniden üreme olarak da lanse edilebilir. Çünkü canlı hayata tekrar baştan başlamaktadır. Planarya türündeki canlılar mikro boyuttaki türler olduğu için direk gözle görülebildiği durumlar pek az bilinmektedir. Kertenkele, semender gibi türde canlılar kopan kuyrukları vb. uzuvlarını yerler ve daha sonra baştan yaratılmışçasına uzuvlarını tamamlarlar. Eklem bacaklı anatomiye sahip hayvanlar, örneğin akrep türleri, solucan türleri ve iki dönemli canlılar vücutlarının kaybolan bazı kısımlarını yenileyebilecek özelliğe sahiptirler. İnsanın en yakın omurgasız akrabası anatomik olarak mercan kayalıklarında yaşamını sürdüren ACORN SOLUCANO, kafa ve sinir sistemi de dahil olmak üzere bütün vücudunu yenileyebilme özelliğine sahiptir.
İnsanlar doğuştan bazı organlarını ya da uzuvlarını yenileyebilme potansiyeline sahiptirler. Bu uzuvlar bir yerlerimiz yandığı zaman belirli bir süre geçtikten sonra derimizi yenileyebiliyor, tırnaklarımız kesildikten ya da kısaldıktan sonra yerine gelebiliyor. Texas Southwestern Üniversitesinde çalışma yapan bilim insanları, kalp krizi sonrası kalp hücrelerinin büyük çoğunluğu kaybolmaktadır.
Rejenerasyona Örnekler :
Zebra Balığı : Bu balık türünün, kalbinden bir parça kesildikten sonra eksik kısmı belirli bir süre sonra tamalayabilme özelliği vardır. Bu yenilenme durumu kök hücrelerin harekete geçmesi ile değil kalp hücrelerinin birleşmesi sonucu olmaktadır.
Aksolotlar : Semender özelliği taşıyan bu tür, baştan aşağı bütün uzuvlarını yenileyebilme potansiyeline sahiptir. Her hangi bir uzvunu kaybettiği zaman aksolotlar ilk olarak blastema dokusu oluşur. Rejenerasyon kısmına geçildiğinde blastema dokusundaki hücreler bölünerek eksik uzvu yeniden oluşturmaktadır.
Planarya : Solucan türü olan planarya, rejenerasyon sürecini diğer canlılardan biraz farklı gerçekleştirmektedir. Planaryalar, kaç parçaya ayrılırsa ayrılsınlar, ayrılan parçaların hepsi ayrı ayrı birer canlı olarak yaşamaya devam ederler. Baş ve kuyruk kısmı iki ayrı parça şeklinde olan planaryalarda kuyruğu olan kısımda ayrı bir baş, baş olan kısımda ayrı bir kuyruk oluşur.
Rejenerasyon olayı, her canlıda farklı şekilde ortaya çıkmakta ve basit yapılılardan karmaşık yapılılara doğru rejenerasyon yeteneği azalmaktadır. İnsan gibi karmaşık anatomiye sahip canlılarda hücre bölünmesi sınırlı ve kontrollü olduğu için her durumda rejenerasyon sağlıklı işlemez.
