Renkler Davranışı Etkiler Mi?
Renkler ilk ortaya çıktıklarından bu yana kültürden kültüre, inanışlara ve dini misyonlara göre çeşitli şekillerde anlamlar yüklenerek kullanılmıştır. Özellikle antik çağlarda ana simge olarak kullanılan renkler olmuştur. Sayıların olduğu kadar renklerin de etkileyici misyon özellikleri vardır. Her renk kullanıldığı ortama göre farklı derecelerde fark edilme oranına sahiptir. Bazı renkler doğal olarak diğerlerine göre daha kolay şekilde dikkat çekip fark edilmektedir.
Renkler hem fizyolojik hem de psikolojik olarak farklı etki gücüne de sahiptirler.
Renklerin Tarihi ve Kullanım Alanları
Doğayı tanımaya ve analiz etmeye çalışan ilk çağ insanları, yaşadıkları coğrafyayı, dünyayı ve evreni renklerle adlandırarak tanımlamaya çalışmışlardır. İnsan vücudunu kırmızı ve bedene canı veren ruhu mavi ile temsil etmişlerdir. Doğada ilk defa karşılaşılan esrarengiz renk akışlarını ise farklı şekillerde hikayeleştirerek bir durum niteliğine sokmuşlardır. Hayal güçleri ile yeni olaylara sembolik anlamlar yükleyerek hayatlarına yerleştiren insanlar gökkuşağı olayı için bir renk tonlaması yapamadıkları için her kültürel toplum kendilerine özgü birer tanımlama ve yorumlama yoluna gitmiştir. Batı Anadolu insanları gökkuşağı için hayret verici Doğu Anadolu insanları ise tanrının habercisi anlamına gelen kelimeler kullanılmıştır.
Genel kullanımlar dışında renkler git gide insanların davranışlarına etki eder hale gelmiştir. Duygular ve düşünceler, belli yetenekler renklerle sınıflandırılmaya başlanmıştır.
Eğitim hayatımız boyunca pek çok deneyde öğretilen şey, kırmızı rengin tehlikeyi çağrıştırdığıdır. Yangın söndürme tüpleri, itfaiye araçlar ve zehirli pek çok yiyeceğin kırmızı renkte olması insanların zihninde tehlikeyi çağrıştırmaktadır. Kırmızı rengi gören insanlar belirli bir tedirginlik içine kapılmaktadır.
Renkleri Detaylı İncelersek:
MAVİ: İnsanlara en çok huzur veren renklerin başında uçsuz bucaksız denizlere ve gökyüzüne can veren mavi renk gelmektedir. Genellikle sakin bir şekilde denizi ve gökyüzünü seyrederken görünen mavi renk huzuru ve sakinliği çağrıştırmaktadır.
KIRMIZI: 2009 yılında British Columbia Üniversitesinde yapılan araştırmada, katılımcılara kırmızı, mavi ve nötr renk verilerek becerileri ölçülmeye çalışılmıştır. Kırmızı renge maruz kalan deneklerin hafıza, düzeltme ve detaylara dikkat etmeleri gereken konularda daha iyi oldukları gözlenmiştir. Mavi renge maruz kalanlarda ise yaratıcılığın ön plana çıktığı görülmüştür. Düşünme yeteneklerini ise kırmızı rengin daha tedbirli ve dikkatli düşünmeye, mavi rengin ise özgür düşünmeye yönelttiği görülmüştür.
2014 yılında yapılan farklı bir araştırmada bir farklı renkte tabaklara konan krakerlerin yenilmesi istendiğinde kırmızı renkli tabağı tercih edenlerin çok az olduğu görülmüştür.
PEMBE: Renklerin etkisini belirlemek için pek çok ülke araştırmalar yapmıştır. ABD, Almanya, Fransa ve İngiltere de yapılan araştırmada cezaevleri ve koğuşlar pembe renge boyanarak suçlular üzerindeki etkisi ölçülmeye çalışılmış. Pembe renge maruz kalan mahkumların direnme güçlerinin azaldığı görülmüş ve kolayca teslim olmuşlar ve kurallara itiraz etmeden uydukları görülmüştür. Fakat saldırganlığı azaltıcı bir etkiye sahip olup olmadığı belirlenememiştir.
SİYAH: Renkler birbirleri ile iç içe olduklarında ise karmaşık sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Siyah renk tamemen karamsarlığa ortaya çıkarırken aynı ortamda beyaz rengin varlığı saflığı ve temizliği temsil etmektedir. İki zıt duygunun aynı ortamda olması kararsızlığı doğurmaktadır. Bu durumda orta kalmışlığı yani karar verememeyi simgeleyen gri rengi ortaya çıkarmıştır.
Günümüzde yaygın şekilde renkler mesaj iletmek için kullanılmaktadır. Milli bayraklar, kulüp formaları ve çeşitli kuruluşlar renklerin etkisini sembolik olarak kullanmaktadırlar. Renkler sadece sembolik ve estetik olarak değil tedavi amaçlı kullanıldığı da görülmektedir. Renklerin vücudum çeşitli bölgelerinde bulunan enerjilerle etkileşime geçtiği ve beynin bazı bölümlerine etkide bulunduğu görülmüştür. Eski Mısır’ın Heliopolis kentinde tedavi odalarında çeşitli sembollere renk verilerek, renkli ışınlar şeklinde kullanılmaya çalışıldığı bilinmektedir.
