Marka Olgusunun 18 Tonu
Marka; benzersiz tasarım, işaret, sembol, kelime veya bu kombinasyonlar ile istihdam yaratmadaki görüntüyü tanımlar ve bir ürünü rakiplerinden ayırmaya yarar. Zamanla bu görüntü tüketicinin zihninde bir güvenilirlik, kalite ve memnuniyet düzeyiyle ilişkili hale gelir. Böylece markalar, belirli faydalar ve değer için ayakta kalarak tüketicileri kalabalık ve karmaşık pazarlarda yardımcı olur. Bir markanın yasal adı ticari markadır ve bir firmayı tanımladığında veya temsil ettiğinde buna marka denmektedir.
Genellikle “marka” hakkında bir şeymiş gibi konuşuyoruz lakin aslında terimin anlamı ve kullanımı, içeriğe bağlı kalarak değişebilmektedir.
Peki, markalamada kaç tür bulunur? Hep birlikte bakalım!
@HermesRivera
1. Kişisel Marka
Bireysel marka olarak bilinmektedir. Bir kişi normalde kendi kariyer fırsatlarını geliştirmek için bu yolu kullanır ve kendi markasını oluşturur. Çoğu zaman insanların medya aracılığıyla kendilerini nasıl resmedip nasıl pazarladıkları ile ilişkili olarak karşımıza çıkar. Bu tür marka biçimi, kişiye değer katmanın bir yolu olsa da stratejiyi ticarileştirmek adına herhangi bir iş modelinden yoksundur.
2. Ürün Markası
Emtia/mal algılarını yükseltir, böylece işlevsel kabiliyeti aşan fikirler ve duygular ile ilişkilendirilir. Hızlı tüketim malları markaları (FMCG) olarak bilinen, tüketici ambalajlı mal markaları (CPG) için özel bir uygulamadır.
3. Servis Markası
Ürün markaları ile benzeşmektedir ancak hizmetler ve algılanan değerler ile ilişkilidir. Bir ürün markasını geliştirmek, bir şekilde daha zor olur çünkü teklifin kendisi daha soyuttur. Kullanıcıların ürün ya da hizmetlere sürekli erişim için az miktarda ödeme yaptıkları abonelik markaları gibi yeni çevrimiçi modeller, hem ürün hem de hizmet markalarının sadakat ve teknoloji beklentilerini hızla değiştirmektedir. Örneğin, giderek artan sayıda ürün, ürüne entegre olan uygulamalarla birlikte gelmektedir.
@JordanWhitfield
4. Kurumsal Marka
Aynı zamanda kuruluş markası olarak bilinmektedir. Markalamanın öncüsü David Aaker bunu şöyle açıklar: “Kurumsal marka sunmak, müşteri değeri oluşturmak ve markanın kullanımı için arkasında büyük bir gücü barındırmaktır. Müşterilerine sağladığı güvence, kurumsal markanın potansiyel değere eş olmasından kaynaklanır ve de zengin mirası, varlık ve yetenekleri, değerler ve öncelikleri küresel çerçevede sağlar.”
5. Yatırımcı Markası
Doğal olarak halka açık markalara ve yatırımcı ilişkileri fonksiyonuna uygulanır. Listelenen varlığı bir yatırım olarak ve bir performans stoku olarak konumlandırır. Finansal markalar, genellikle Kurumsal Sosyal Sorumluluk (CSR) stratejileri ile daha geniş bir üne kavuşmaktadır.
6. Sivil Toplum Örgütü Markası / Kâr Amacı Gütmeyen Marka
Sektör, toplumsal misyonları harekete geçirmenin ötesinde değer yaratan modellere yönelirken, bu marka türü bir geçiş alanıdır. Kâr amacı gütmeyen bir toplulukta bazıları tarafından bir marka olarak görülmez çünkü üretim veya satış yoktur. Bir marka olmak için ürünün olması gerekmez.
@AustinNeill
7. Kamu Markası
Aynı zamanda hükumet markası olarak bilinir. Birçok kişi, tüketici tercihleri ve buna bağlı rekabetçi bir modele sahip olmayan bir şeyi markalanamaz diye düşünebilir. Lakin bu, kamu kurumlarının anlayışını ve güvenini arttırmak için marka stratejisinin disiplinlerini ve metodolojilerini kişisel olarak kullanamayacağınız anlamına gelmez. Kamu kurumlarının markalardan ziyade güven duyulmasına ihtiyacı vardır.
8. Aktivist Markası
Bir amaç markası olarak da bilinmektedir. Aktivist marka stratejisi, tüketicilerin zihnindeki farklılığı tanımladığı noktadaki bir amaç uğruna konumlanmalıdır. Küresel meseleleri, ırkçılığa karşı olduğu ve hem nefret hem de hayranlık uyandıran bir şaşkınlıkla karşı karşıya getiren Benetton giyim markasının reklam çalışmalarını örnek olarak verebiliriz.
9. Şehir Markası
Bu marka türü, bir bölgenin ya da şehrin, konumlarını tesisler yerine fikirlerle ilişkilendirmek için kendi etrafında inşa ettiği markadır. Genellikle turistleri, yatırımcıları, işletmeleri çekmek için kullanılır. Bu grupların hepsinin, nerede ve nasıl çekebildiği konusunda önemli seçimleri ve stratejisi vardır. Kritik bir başarı faktörü çatısı altında, hem vatandaşları hem de hizmet sağlayıcıları toplar.
@JamesWalsh
10. Ülke Markası
Kamu markaları belirli alanlarla ilgili olsa da ülke markaları adlarına göre ülkelerin algılarına ve itibarlarına ilişkindir. Marka strateji danışmanı Simon Anholt bu alanda öncüdür.
11. Etik Marka
Etik marka iki şekilde kullanılabilmektedir. Birincisi, markaların nasıl çalıştığının, özellikle kullandıkları uygulamaların ve işçi güvenliğinin, Kurumsal Sosyal Sorumluluk (CSR) ve daha fazlası gibi alanlarda gösterdikleri taahhütlerin bir açıklamasıdır. Yani ‘Bir marka etik mi, yoksa değil midir?’ sorusunu sorar. İkinci olarak, tüketicilerin seçtikleri markaların sorumlu olduğu konusunda, güvence anlamında aradıkları kalite markalarını ifade etmektedir. Genellikle sivil toplum kuruluşlarınca bu marka türü kullanılabilmektedir.
12. Ünlü Markası
Ünlülerin sosyal medyada sunulan içerik, görünüş veya ürün kombinasyonlarını kullanarak izleyicilerine ya da takipçilerine sunması bir ünlü markası olduğuna işarettir. Bunun için iş modeli, reklamlardaki görünümlerden gelişmiştir ve şu anda da çeşitli biçimler almaktadır: Lisanslama, onaylar, marka elçisi rolleri ve yerleştirme yoluyla giderek daha fazla marka birliği yaratmaktadır.
@WWF
13. Hammadde Markası
Bir markanın değerini artıran bileşen markası olarak bilinmektedir. İyi bilinen örnekler Intel, Teflon gibi markaları içerir. Bileşenlerin beyaz etiket olduğu ve tedarik zincirinin sadece bir parçasını oluşturduğu orijinal ürün üreticisinin teklifleriyle karşılaştırıldığında, içerik markaları genel değer önerisine eklenen özellikli unsurlardır.
14. Jenerik Marka
Günlük hayatta hepimizin çoğunlukla telaffuz ettiği marka türüdür. İsminin her yerde bulunabildiği ve böylelikle bir fiil olarak (Google, Uhu, Selpak gibi) ortak bir dile sahip markalardır.
15. Lüks Marka
Tüketiciye sosyal statü ve onay veren prestij markalardır. Lüks markalar, sınırlılık ve gerçeklik kavramlarına dikkat etmelidir. Bunu kalite ve marka hikayesi aracılığıyla yaparlar. Bu markalar, pazarlarına görüntü ve tasarımı sunmayı mükemmelleştirmiş ancak algı ve tüketici güvenindeki değişimlere karşın savunmasız kalmıştır.
@TheInspirationRoom
16. Özel Marka
Aynı zamanda özel etiket markası olarak bilinmektedir. Bu markalar için daha değerli hale gelmek ve pazarın ‘uygun fiyatlı prim’ konusunda daha önemli bir rol göstermek önemlidir. Genellikle teknoloji markaları bu kategoriye konulmaktadır.
17. Mücadele Markası
Değişim yaratmak ve pazardaki dominant markayı bastırmak için belirlenen marka türüdür. Bu markalar, yerleşik şirketlerle karşı karşıya gelmek ve belirli pazarlarda bunu yapmak eğilimindedir.
18. İşveren Markası
Bir şirketin, yüksek kaliteli rekabetçi piyasalarda daha kaliteli personel çekebilme yeteneğini geliştirir. İşe alım sürecine odaklanılır ve sağlıklı, üretken bir kültürün gelişimini kapsayacak şekilde genişletilir.
@CharlesKoh
Pazarlama mücadelesi dışındaki pek çok insanın bir markanın ne olduğunu anlaması şaşırtıcı değildir. Bir marka elbette bu rollerin birçoğunda aynı anda işlev görebilir. Örneğin bir ürün markası, jenerik marka veya servis markası olabilir. Bu kendi içinde, farklı markalarda farklı şekillerde sıkça karşılaştığımız önemli bir hatırlatmadır. Bir markanın başarılı olup olmadığına dair kriterler, hangi kategorizasyonun uygulandığına bağlı olarak belirgin bir şekilde değişebilmektedir.
